Onder normale omstandigheden en bij goed weer kan Jazz in Duketown zeker op 150.000 bezoekers rekenen. Bij slecht weer is het een fractie daarvan. Dit jaar was het tijdens de Pinsterdagen heel slecht weer en toch meldde het persbericht dat ruim 75 duizend mensen gekeken hadden. Online welteverstaan, want door corona mocht niemand er in levende lijve bij zijn. Is dat erg?
Ja, want niets gaat boven echt bij een concert aanwezig zijn en er zullen niet veel jazzliefhebbers zijn die het volhouden om vier dagen lang uren naar een computerscherm te staren. Maar ook nee. Het is niet erg, omdat veel van de optredens dit jaar nog tijden op YouTube te beluisteren en bekijken zijn en ook omdat, volgens het persbericht, vanuit de hele wereld via Facebook, Instagram en YouTube 700.000 personen meekeken naar videobeelden, foto’s en berichten over de optredens in de Verkadefabriek, Willem Twee Poppodium en Willem Twee Toonzaal. Als dat echt waar is, is Jazz in Duketown waarschijnlijk het grootste jazzfestival van de wereld geworden.
Na de sterke openingsdag (zie JazzNu 22 mei 2021) was het een dag later rustiger. Dat gold nog niet voor Sven Hammond die zijn recente album Sphere tot uitgangspunt had gekozen. Een eerbetoon aan Thelonious Monk werd het niet, meer een vehikel om met het ronkende Hammondorgel door de Monkcomposities met eeuwigheidswaarde te ploegen. Sven Figee heeft in elk geval een eigen opvatting van deze nummers. Om te beginnen maakt hij gebruik van de minst bekende Monkstukken zoals Ugly Beauty, Monk’s Point en Green Chimneys, maar ook de bekende nummers kregen een zodanige behandeling dat alleen de thema’s nog herkenbaar waren. Het pompende orgel en de hard swingende band polijstte de hoekige composities tot spiegelgladde fun jazz die op deze manier nog uren had kunnen en mogen doorgaan. Figee was dus eigenlijk niet te bedwingen, zelfs niet toen een reusachtige klok door de geluids/video-technici voor zijn neus werd geplaatst.
Dit stond in scherp contrast met de intieme en ingetogen muziek van de jonge gitarist Gijs Idema en van het Doppler Trio. Idema stond als winnaar van de Conservatorium Talent Award op het podium. In een mengsel van eigen composities en nummers van Joe Henderson, Duke Pearson en Wayne Shorter speelt de gitarist met zijn ijle en zangerige toon onderkoelde, naar binnen gekeerde muziek die tot geconcentreerd luisteren uitnodigt. Het gemak en de briljante techniek waarmee hij speelt maakt in elk geval nieuwgierig naar de toekomst.
Zijn muzikale benadering was ook herkenbaar bij het Doppler Trio van de eveneens jonge Arnhemse pianist Daniël van der Duim. Zijn trio speelde de suite Archean waarvan hij de muziek atmosferische en verhalende improvisaties noemt. Archean gaat over het ontstaan en de ontwikkeling van een fictieve nieuwe planeet. De muziek is esoterische jazz, soms een beetje zweverig, die van tijd tot tijd afgewisseld wordt met heftige en vrolijke nummers.
Van zweverigheid hadden de Bossche Kornuiten geen last. Den Bosch is niet alleen de thuishaven van dit festival, maar ook van een enthousiaste en levendige jazzscene. Trompettist Jeroen Doomernik is vaak het middelpunt en bij de Bossche Kornuiten speelt hij samen met een aantal van de beste jazzmusici uit Den Bosch. Hun optreden zal ongetwijfeld veel views uit Den Bosch hebben gekregen, maar duidelijk was toch wel dat juist zij pas echt loskomen als ze hun vele fans echt in de ogen kunnen kijken.
De Pinksterzondag is voor Jazz in Duketown bijna zo belangrijk als carnaval. Bij mooi weer is er in de binnenstad geen doorkomen aan. Nu was de dag niet anders dan de andere Duketowndagen, al probeerde Bruut! met surfmuziek een zonnige dag te suggereren. Surfmuziek was in de jaren zestig een populair stroming aan de Westcoast. Dick Dale, The Trademarks en The Beach Boys waren grote namen in die tijd en Bruut! speelde hun hits met enthousiasme. Nu zestig jaar later klinken die hits een beetje lullig en zo achter elkaar gespeeld kwamen associaties met de populaire ‘Alle 13 Goed’ elpees naar boven.
Of dit door Bruut! ‘tongue-in-cheek’ of juist erg serieus werd bedoeld was niet duidelijk. Wel dat hun uitvoering wilder was dan de uitvoeringen van toen. En zoals dat hoort met het nostalgische, overdreven echo-effect. Met gitarist Anton Goudsmit en altsaxofonist Maarten Hogenhuis kreeg de surf van Bruut! een extra rock ‘n’ roll-injectie. Voor niemand zichtbaar, maar er zal bij het live streamen hier en daar heus wel gedanst zijn.
Van een heel andere orde en minstens zo heftig was het optreden van PAX (aka Hein Bal). Hij is een van de belangrijkste voormannen van de Nederlandse hiphopscene. PAX die jarenlang de frontman bij The Kyteman Orchestra was, is nu met The Humanoid op solotoer gegaan. Zijn teksten, exclusief in het Engels, hebben een diepgang die bij veel ander hiphop-artiesten ontbreekt en gaan over de invloed die tegenslagen kunnen hebben op het leven van een mens. Of zoals PAX dat zelf onder woorden brengt: ‘De balans wordt gezocht tussen de grootsheid van het heelal en die intimiteit van thuis, tussen de elektronica en de “organica” van de muziek; de mystieke, sfeervolle en intieme kracht van de jazzpianist, gecombineerd met het illustere, weidse en holistische van Mozart’. Hiphop, zang en spoken word worden achteloos vermengd tot een intensieve luisterervaring, ondersteund door de geweldige elektronische band van toetsenist Niels Broos. Beter is er niet.
De laatste dag was een continue explosie van jazz op het hoogste niveau. Het laatste jazzconcert in Den Bosch voor de lockdown in maart 2020 was van Ben van den Dungen met een eerbetoon aan John Coltrane (zie JazzNu 9 maart 2020). Dat was ook voor hem zijn laatste optreden. Nu stond hij voor het eerst met zijn Coltrane-project weer op een podium en opnieuw in Den Bosch. Drummer Eric Ineke verving Gijs Dijkhuizen (die geveld was door ‘griep met een corona component’). De energie die een jaar was opgeslagen barstte bij dit optreden uit zijn voegen. Het was of het kwintet in al zijn gretigheid alle niet doorgegane optredens in één klap wilde inhalen. En dat lukte ook nog.
Na dit explosieve optreden was pianist Jef Neve een baken van rust in een stormachtige omgeving. Zijn nieuwste project Mysterium dat ook in de pauzestand had gestaan, kreeg zijn Nederlandse première. Dit septet met zijn afwijkende bezetting – geen drums maar wel drie tenorsaxofonisten, een hoge trompet en een lage bastrombone – straalde kracht, precisie en evenwicht uit. De intieme muziek, die waar nodig ook onweerstaanbaar kon swingen, valt onder de noemer modern creative met een dikke vinger in de jazztraditie en voorzien van een snufje klassieke muziek.
Neve en bassist Wouters legden een stevig fundament onder de muziek van de blazers. Neve’s composities klinken complex en zijn tegelijk van een eenvoudige schoonheid. Een prachtig optreden waarin de toch nog vrij jonge Neve (43 jaar) met zijn compositie Final Curtain Call al preludeert op zijn laatste optreden en aan het einde een roerende aan zijn overleden vriend opgedragen ballad Adagio for Bob Collymore speelt.
In vergelijking met deze complex klinkende composities was het Lucas Santana 5tet ouderwets ‘eenvoudig’. Ook deze Braziliaanse altsaxofonist behoort tot de jongste generatie jazzmusici en woont momenteel in Amsterdam. Nadrukkelijk speelt hij naar eigen zeggen hardbop zonder bossa-nova- en sambaritmes, maar echte hardbop is het eigenlijk niet. Wel jazz van deze tijd, soepel swingend, soms met accenten die verwijzen naar Westcoast jazz met zijn contrapunt. In zijn groep speelde de opvallende gitarist Davor Stehlik, ook weer zo’n jonge hond van het Conservatorium van Amsterdam, die de jazzgitaartraditie een nieuwe en frisse impuls gaf.
De onder de moeilijkst denkbare omstandigheden geprogrammeerde, maar geslaagde 47ste editie van Jazz in Duketown werd passend afgesloten door de New Cool Collective van saxofonist Benjamin Herman. Omdat er toch geen publiek aanwezig was speelde de band in een cirkelvormige opstelling, zodat iedereen elkaar goed kon zien. Wat je van deze gepokte en gemazelde groep mag verwachten werd waargemaakt. Een mooi programma tot besluit met eigen nummers en ‘all time favorites’ van Herman, zoals de Earl-Bostic-hit Harlem Nocturne en Ellingtons Bakiff.
Tekst en foto’s: TOM BEETZ
JAZZ IN DUKETOWN
22 – 24 mei 2021
Verkadefabriek
Willem Twee Poppodium
Den Bosch
Sven Hammond Plays Monk
Sven Figee – Hammondorgel
Tim Eijmaal – gitaar
Glen Gaddum jr. – basgitaar
Joost Kroon – drums
De Bossche Kornuiten
David Romanello – altsaxofoon
Bert Boeren – trombone
Jeroen Doomernik – trompet, bugel
Vincent Houdijk – vibrafoon
Jacob Bedaux – piano
Kees van Schijndel – contrabas
Pieter Bast – drums
Gijs Idema Trio
Gijs Idema – gitaar
Cas Jiskoot – bas
Tim Hennekes – drums
Doppler Trio
Daniël van der Duim – piano, toetsen
Floris-Jan van den Berg – contrabas, vocals
Hendrik Eichler – drums
Bruut! & Anton Goudsmit
Maarten Hogenhuis – alt- en tenorsaxofoon
Folkert Oosterbeek – Hammondorgel
Thomas Rolff – bas
Felix Schlarmann – drums
Anton Goudsmit – gitaar
PAX the Humanoid
PAX – vocals
Niels Broos – toetsen
Gersom Raam – gitaar
Glenn Gaddum Jr – basgitaar
Yori Olijslagers – drums
Jef Neve Mysterium
Jef Neve – piano
Teus Nobel – trompet
Pieter Kindt – bastrombone
Nicolas Kummert – tenorsaxofoon
Bruno Van der Haegen – tenorsaxofoon
Andy Dhondt – tenorsaxofoon
Nathan Wouters – contrabas
New Cool Collective
Benjamin Herman – altsaxofoon
David Rockefeller – trompet
Willem Friede – toetsen
Rory Ronde – gitaar
Leslie Lopez – basgitaar
Joost Kroon – drums
Frank van Dok – percussie
Jos de Haas – percussie
Ben van den Dungen Quarter
‘Tribute to John Coltrane’
Ben van den Dungen – sopraan- en tenorsaxofoon
Miguel Rodriguez – piano
Marius Beets – contrabas
Eric Ineke– drums
Lucas Santana 5tet
Lucas Santana – altsaxofoon
Jetse de Jong – piano
Davor Stehlik – gitaar
Thijs Klaassen – contrabas
Wouter Kühne – drums
