Je mond valt open van verbazing als je ‘Beneath the Surface’, het nieuwe album van Bart Wirtz beluistert. De altsaxofonist heeft zich in een vers pak gehesen en dat levert een verbluffend resultaat op. Bart Wirtz is erin geslaagd een fiks aantal moderne verworvenheden van de jazz en haar randgebieden op deze cd te verwerken. In een uitermate coherent geheel en zonder schatplichtig te zijn aan commerciële uitgangspunten.

bart-wirtz-beneath-the-surface_1000Bart Wirtz, die ooit naam maakte als mede-oprichter en artistiek leider van Monsieur Dubois en The Young Sinatras en inmiddels al tien jaar deel uitmaakt van het Artvark Saxophone Quartet, lijkt zijn stiel (even?) te hebben verlaten, nu hij het pad van elektronica, hiphop, rock en funk heeft betreden. Jazz blijft de hoofdzaak op Beneath the Surface, maar Bart Wirtz past zich zodanig aan aan zijn nieuwe muzikale concept, dat ook zijn saxofoonspel geheel nieuw klinkt. Waardoor zijn vierde solo-studioalbum zich als één lange verrassing laat beluisteren.

Beneath the Surface is wat de realisering betreft, een kleine monsterproductie geworden. Er doen talloze mensen aan mee, uit vele hoeken van het uitgebreide muzieklandschap. Zo is Bart Wirtz erin geslaagd de Britse rapper en saxofonist Soweto Kinch aan zijn troupe toe te voegen, evenals de zangeressen Ntjam Rosie en Ai Ming Oei. Hun rol is opvallend: in achtergrondkoortjes klinken zij als authentieke, Afrikaanse vocalisten, met hun hoge, opwindende stemmetjes. Andere gasten zijn gitarist Lucas Meijers, basklarinettist Mete Erker en trombonist Louk Boudesteijn, voorwaar ook mensen die binnen het concept van Beneath the Surface de muziek alle kanten uit kunnen laten waaieren.

Elektronica en daarmee opgewerkte effecten vormen een belangrijk bestanddeel van de cd. Niet om te freaken, wel om de muziek vaak naar ongrijpbare klankvelden te leiden. Waar Bart Wirtz dan aangrijpend op kan improviseren, met een felle, droge saxofoonklank. Interessant is dat hij zich niet alleen beperkt tot zijn altsax; varitone en organelle (elektronische hulpmiddelen voor gitaar), fluit, percussie, omnichord en zelfs zijn stem blijken uiterst efficiënte neveninstrumenten te zijn.

De cd begint tamelijk modaal met de compositie Minor Robots, een van de twaalf eigen stukken van Wirtz op deze schijf. Een lopende bas draagt orkestraal aandoend groepsspel. Dan sluipt vrijwel ongezien de elektronica binnen. Je hoort vervreemdende koorstemmen, met daarop prachtig aandoende, ruimtelijke elektronische effecten. Daarmee wordt de deur opengezet voor het funky Beta Blocker, een lijnrechte tegenstelling. Mét die kittige vrouwenstemmen van Ntjam Rosie en Ai Ming Oei. Om door te schakelen naar Casser Le Dos, een doordacht rustpunt, waarna Soweto Kinch in Growth & Change staat te trappelen om zijn verhaal te doen. En zo gaat het de hele plaat door: Bart Wirtz en de zijnen laten zich nergens rubriceren.

Beneath the Surface is daarmee een amalgaam van sterk doordachte ideeën, rake uitvoeringen en smaakvol gebruik van hulpmiddelen waar een paar decennia geleden niemand van had kunnen dromen. De wijze waarop Bart Wirtz ze heeft ingezet vedient respect: het zijn elementen geworden die een prachtige cd helpen dragen.

RINUS VAN DER HEIJDEN

Bart Wirtz – Beneath the Surface
iDreamer Records/distr. Coast to Coast

Bart Wirtz – altsaxofoon, varitone, organelle, fluit, percussie, omnichord, stem
Emiel van Rijthoven – piano, Prophet 5, Rhodes mkV, clavinet d5, Oberheim matrix-1000, Moog, Juno 60, Wurlitzer 200, Hammond B-3
Kasper Kalf – basgitaar en contrabas
Niek de Bruijn – slagwerk
Frank Wienk – percussie, stem, synths en sounds
Gasten:
Soweto Kinch – zang
Ntjam Rosie – zang
Ai Ming Oei – zang
Lucas Meijers – gitaar
Mete Erker – basklarinet
Louk Boudesteijn – trombone

 www.bartwirtz.com

Previous

Koorddanser Louis Sclavis zal nooit naar beneden vallen

Next

Benjamin Herman (rondetijd 7.18,65)

Lees ook