Soms zoeken improviserende musici naar klankkleuren om ze binnen hun totale muzikale concept, als details nadruk mee te geven. Maar soms, heel soms, bouwen andere improvisatoren er een volledig muziekfort mee op. Dan zijn het de klankkleuren die fundament, draagbalken en bouwstenen tegelijk zijn.
Voor die laatste werkwijze heeft Batik gekozen, dat ooit begon als het duo Joost Lijbaart/Wolfert Brederode en een kwartet is geworden door de komst van gitarist Ed Verhoeff en basgitarist Mark Haanstra. Met Headland heeft Batik een magnifiek album afgeleverd, vol bezonken muziek, met kleine stappen die naar een groot, heel groot geheel voeren.
In elf stukken geeft Batik de indruk dat hier sprake is van intuïtieve muziek. Dat zal best zo zijn: de opbouw van elk van de elf eigen composities heeft zeker met intuïtie te maken gehad. Maar belangrijker is hoe het kwartet zijn muziek heeft doorgrond: zelfbewust wordt ieders aandeel verzameld, bijgekleurd door een of meer van de andere groepsleden, om met al die elementen prachtige klankjuwelen met onpeilbare diepten af te leveren.
Het is dat samenvoegen, aan elk instrument nét dat andere klankaspect meegeven dan je gewend bent, dat Headland zo bijzonder maakt. Joost Lijbaart legt in het cd-inlegvel uit, dat hij zich liet inspiren door kunstenares Claudy Jongstra, die met wol en plantaardig materiaal met alleen haar handen heftig experimenterend tot kunstzinnige tapijten komt.
De slagwerker wil ermee zeggen dat de werkwijze van Batik aansluit bij die van Claudy Jongstra. Zij doet alles met slechts haar handen en het materiaal dat zij ter beschikking heeft. Batik werkt ook zo: de instrumenten zijn ondergeschikt aan het totaalresultaat dat iedere musicus voor ogen staat. Daarom is de titel Headland van deze imponerende cd ook zo toepasselijk. Want deze ‘landtong’ neemt een vooruitgeschoven positie in binnen het landschap van de Nederlandse improvisatiemuziek.
RINUS VAN DER HEIJDEN
foto GEMMA VAN DER HEYDEN
Batik – Headland
Challenge Records
Joost Lijbaart – slagwerk, percussie en klokkenspel
Wolfert Brederode – piano en vibrafoon
Ed Verhoeff – elektrische en akoestische gitaar
Mark Haanstra – basgitaar
