Nou eens even iets anders. Een gerenommeerde Nederlandse jazzmusicus die het werk van de Duitse abdis, vrijdenkster en feministe-avant-la-lettre Hildegard von Bingen als uitgangspunt nam voor een opera: ‘Hildegard’. Voor jazzoren even wennen, maar laat dit over je heen komen en geniet van een erg mooie ineensmelting van (ver) verleden en heden.

Hildegard von Bingen (1098-1179) was behalve abdis ook mystica. Die eigenschappen hebben niet veel met muziek te maken, haar leven als onder andere componiste – naast beoefenaar van wetenschap, religie, filosofie, poëzie en kosmologie – wél. Zij componeerde vooral door inspiratie die zij kreeg door visioenen. Haar eenstemmige gezangen worden acht eeuwen na haar dood nog altijd hoog aangeslagen door muziekliefhebbers. En ook door componisten: Arvo Pärt en Sofia Goebaidoelina putten rijkelijk uit het nagelaten oeuve van Von Bingen.

Klarinettist Steven Kamperman is naast jazzmusicus ook allang liefhebber van oude Europese muziek. Hij vergelijkt de vrijheid predikende Hildegard von Bingen met zijn moeder, die er een afwijkende levensstijl op na hield. Ook zijn moeder was blijkbaar een excentrieke vrouw die leefde in een wereld die door mannen wordt gedomineerd, in de twaalfde eeuw en nu nog altijd. Allemaal redenen voor Steven Kamperman om de sterke Hildegard te gaan eren met een heuse opera: Hildegard.

Het werk ging in 2018 in première tijdens November Music en nu is het vastgelegd op een cd. Eén die nergens doet twijfelen aan de liefde van Kamperman voor Van Bingen. Maar ook een die de eigengereidheid van de middeleeuwse kunstenares uiterst zorgvuldig eert met prachtige muziek, vertolkt door de bas Marc Pantus, de sopraan Wynanda Zeevaarder, het vocaal kwintet Wishful Singing en Kampermans kwartet dat als instrumenten kent een altviool, zijn eigen klarinetten, een pijporgel en contrabas.

Kirsten Roosendaal tekende voor het libretto. De teksten ervan wordt bijgeleverd middels een uiterst verzorgd cd-boekje, waarin zij zowel in het Nederlands als Engels zijn opgenomen. Hierbij dient te worden opgemerkt dat je als luisteraar wel even moet doorbijten wat betreft het verhaal. Hildegard wil een ode zijn aan de gelijknamige, zo afwijkende middeleeuwse vrouw, daarvoor is een soort (liefdes)avontuur bedacht dat zij meemaakt. Maar zoals het maar al te vaak gebeurt bij opera’s: het verhaal is mager en de teksten lijken nogal krampachtig tot stand te zijn gekomen. Niet als je ze leest, wel als ze worden gezongen.

De kracht van Hildegard gaat vooral uit naar wat er onder de gezongen teksten gebeurt: de begeleiding van het instrumentale kwartet. Waar sprake is van zwaarmoedigheid in de voortgang van de opera zorgen de klanken van altviool, pijporgel, contrabas en klarinetten voor speelse contrasten, dicht tegen de improvisaties van jazz aan. Ook echter in de uitgeschreven delen blijft deze instrumentale begeleiding prikkelen en wordt stapje voor stapje de mythe rond Hildegard von Bingen ontrafeld. Althans zoals die is ontstaan in het hoofd van Steven Kamperman.

Aan het begin van Hildegard hoor je originele klanken uit Ordo Virtutum, een muziektheaterwerk van Hildegard von Bingen. Haar eigengereidheid loopt parallel met die van Steven Kamperman; de componist tipt steunbalken aan in het werk van de abdis en laat die gaandeweg – vrijwel ongemerkt – ineenvloeien met zijn eigen visie op hoe een opera heden ten dage moet klinken.

Fraai en gedetailleerd, afwijkend van aanpak en repertoire van gangbare opera’s. En derhalve een genot om naar te luisteren.

RINUS VAN DER HEIJDEN

STEVEN KAMPERMAN – HILDEGARD OPERA

Eigen beheer

George Dumitriu – altviool
Steven Kamperman – klarinetten
Berry van Berkum – pijporgel
Dion Nijland – contrabas

Wynanda Zeevaarder – sopraan
Marc Pantus – bas
Wishful Singing – vocaal kwintet

 

www.stevenkamperman.nl

www.hildegard-opera.nl

 

Previous

Into The Wind heeft aan saxofoon en gitaar genoeg

Next

Lichtpuntje voor musici van jazz en wereldmuziek

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees ook