De Italiaanse tenorsaxofonist Max Ionata heeft in mei samen met de Nederlandse slagwerker/virbafonist Frits Landesbergen en de Italiaanse Hammondorganist Alberto Gurissi zijn dertiende album ‘Rewind’ uitgebracht (zie de recensie op JazzNu). Na een promotietour door Italië is Ionata naar Nederland afgereisd om samen met Landesbergen twee optredens te verzorgen, in Laren en in Zandvoort. Daarnaast werkt hij mee aan het nieuwe album van de partner van de drummer, Joke Bruijs. Een korte week Nederland en twee keer voor het krieken van de dag uit bed om op tijd het vliegtuig te halen. “Je moet het er voor over hebben. De muziek maakt alles goed. Als je het reizen te vermoeiend vindt heb je als musicus het verkeerde vak gekozen”, verklapt Ionata aan JazzNu.
Gurissi is niet mee en het is de vraag hoe Ionata en Landesbergen de afwezigheid van zijn Hammondsound gaan opvullen. Pianisten Olaf Polziehn (Laren) en Rob van Bavel (Zandvoort) hebben de taak om dit te doen. Van Bavel heeft de avond ervoor samen met onder andere Ilja Reingoud, Tineke Postma en Ack van Rooijen in Laren met Ionata opgetreden. In Zandvoort mogen de heren samen. JazzNu is er bij. Plaats van handeling is theater De Krocht. Een kerkje zonder toren, gekoppeld aan een pastorie, tegenwoordig in functie als bruin café. Het voormalige godshuis blijkt een concertzaal met een geweldige akoestiek. Een podiumloze ruimte met een vleugel en een op een versleten deurmat geplaatst roze drumstel op een gladde houten vloer.
HOGERE PARTIJEN
In het openingsnummer At Vic’s, een compositie van Landesbergen, vult de pianist met zijn sublieme spel volledig de muzikale ruimte die Ionata hem toestaat. Met contrabassist Eric Timmermans (initiatiefnemer en programmeur van de concertserie Jazz in Zandvoort) aan zijn zijde kan hij zich concentreren op de hogere partijen. Maar toch. Het spel klinkt, mede door de in Olympische snelheden gespeelde toonladders en watervallen van tertsen, kwarten en kwinten net iets te pretentieus. Waarschijnlijk hebben de toehoorders die het origineel niet kennen daar geen last van.
Het aantal nummers, afkomstig van Rewind is beperkt tot twee. Het programma wordt verder gevuld met klassiekers, waaronder de door John Coltrane onsterfelijk gemaakte Waldroncompositie Soul Eyes en het Getz/Gilberto-nummer Only Trust Your Heart. Autodidact Ionata heeft zorgvuldig geluisterd naar Coltrane, Dexter Gordon en Joe Henderson, maar het lukt hem uitstekend een uniek geluid voort te brengen. Met zijn sprankelende, ietwat melancholische spel, weet hij het publiek continu aan zich te binden. De saxofonist hoeft niemand iets te bewijzen. Hij kan gewoon zichzelf zijn. Hij houdt ervan om zijn begeleiders te verrassen. Dat doet hij onder meer door met een lange solo te starten en zijn kwartetleden tot het intro in dubio te laten. Op een ander moment laat hij Landesbergen in zijn tas zoeken naar de bladmuziek van een nummer dat niet op de lessenaar staat.
De middag verloopt uiterst ontspannen en ook de nodige humor ontbreekt niet, bijvoorbeeld als Ionata de promotie-cd voor tien euro presenteert. “It is fifteen!” reageert Landesbergen fel. “No record with my name on it costs less than fifteen!” Even later verklaart Landesbergen het geschrokken publiek dat hij de Italiaanse manier van communiceren al aardig onder de knie heeft.
GEEN RUST
Van Bavel werkt hard. Hij gunt zichzelf in de solo’s geen fractie van een seconde rust en dat is voor de minder geoefende luisteraar best vermoeiend. De pianist beheerst het gehele repertoire tot in de finesses en gebruikt fragmenten van onder andere Monk en Parker om zijn spel ook melodisch op peil te houden. Buiten de solo’s om probeert hij via oogcontact de aansluiting te vinden bij de onvoorspelbare Ionata. We zijn getuige van een gelegenheidskwartet en Van Bavel probeert zijn aanwezigheid net iets te nadrukkelijk te bewijzen.
Landesbergen speelt, samen met zijn maat Timmermans, een prachtige bijrol. Met name de drummer bewijst dat hij het vak uitstekend beheerst en dat hij tot de vaderlandse top behoort. Hij komt geheel tot zijn recht in het laatste nummer, Steve Wonders Don’t You Worry ‘Bout A Thing. In het nummer, ook aanwezig op Ionata’s en (pianist) Dado Moroni’s duo-album Two for Steve blaast de saxofonist de longen uit zijn lijf om het geweld van zijn drummer te kunnen overstemmen. Timmermans slaat op de snaren van zijn matig versterkte contrabas, maar het lukt hem niet boven het piano- en tenorgeweld uit te komen. Als het op stoom geraakte kwartet plots tot stilstand komt, volgt er een daverend applaus.
Het is natuurlijk geweldig dat ruim honderd mensen deze middag in Zandvoort hebben mogen smullen van de tenormagicus uit Atessa (Abruzzo), maar het is gelijktijdig een bijzondere misser voor de grotere jazzpodia dat hij er tot nu toe niet op het programma heeft gestaan.
ROBIN ARENDS
beeld HARRY VAN KESTEREN
Max Ionata Quartet
De Krocht Zandvoort, 4 september ’16
Max Ionata – tenorsaxofoon
Rob van Bavel – piano
Eric Timmermans – contrabas
Frits Landesbergen – slagwerk
