De Boy Edgarprijs, onmiskenbaar de belangrijkste en meest prestigieuze Nederlandse jazzprijs, is in 2024 toegekend aan pianist Tony Roe. Door een jury die volgens het Bimhuis in zijn juryrapport schrijft: ‘Pianist, componist en bandleider Tony Roe is een veelzijdig musicus.’ Dit is een open deur, maar hoewel het juryrapport het iets anders formuleert (zijn muzikale visie is veelzijdig) geeft het aan dat Tony Roe moeilijk te plaatsen is in de Nederlandse jazzscene. Dat bewees hij ook weer tijdens de uitreiking van de prijs in het Bimhuis.
De toetsenist staat op een aparte plaats in de Nederlandse jazztraditie, en liet dat met zijn invulling van de uitreikingsavond zien door het anders te doen dan eerdere winnaars. Was het misschien daarom dat onder voorzichtige trioklanken van Tony Roe, Pat Cleaver en Jamie Peet de complete fotogalerij van de 58 voorgaande Boy Edgarprijswinnaars werd getoond? Zeker, Tony Roe is anders dan zijn voorgangers, maar hij hoeft zich niet te schamen in dit rijtje.
Het leek erop dat Roe geworsteld had met de vraag hoe hij deze avond ging invullen. Het is gebruikelijk om gasten uit te nodigen en te laten horen dat je je mannetje staat in een breed scala van jazzstijlen. Om dat te combineren met zijn eigen strak geprogrammeerde, muzikale creativiteit bleek een onoplosbare puzzel. Het werd van beide een beetje, een hybride concert waar de beste muziek van de gasten kwam en we van zijn eigen kwaliteiten slechts een klein stukje konden proeven.
De directeur van het Fonds Podiumkunsten, Viktorien van Hulst, deed haar gebruikelijke opening van de avond. En passant meldde ze een spiksplinternieuw Podiumkunsten-initiatief en feliciteerde de basisschoolleerlingen Thanisia Kensen en Mateja Bilbija met hun gewonnen Boy Edgar Jongerenprijs. Snel daarna kwam Reinier Baas het podium op, niet als gitarist maar als spreker en presentator van de avond. Hij gaf voordat de prijs werd uitgereikt een leuke introductie op het fenomeen Roe.
De uitreiking, altijd een fotomoment waarbij de fotografen naar voren stormen om de laureaat met de fraaie Jan Wolkers wisselprijs ‘John Coltrane’, een bos bloemen, een ferme handdruk en liefst een zoen, te vereeuwigen, was binnen een oogwenk voorbij. In het halfdonker werd de wisselsculptuur van Wolkers zonder een woord te zeggen bovenop een op de grond staand tv-toestel met testbeeld gezet en de bos bloemen werd pianist Helena Basilova in de handen gedrukt, alles zo snel mogelijk alsof Tony Roe het gedoe maar overdreven vond.
Wat Roe bijzonder maakt is zijn creativiteit waarmee hij met zijn groep Tin Men & the Telephone muziek op een innovatieve manier combineert met een mix van geluiden, visuele beelden en humor. Een concert van Tin Men & the Telephone is een niet te missen ervaring, ook omdat op een slimme manier het publiek interactief via een zelf ontwikkelde app meedoet aan het concert. Daarop mochten we ons verheugen, zeker toen een dag van te voren werd gevraagd om de app Tinmendo op je smartphone te zetten.
Voorafgaand aan de uitreiking was er een mooie, intieme opening door pianist Helena Basilova met werk van Messiaen, die verstoord werd door een telefoon die afging, kennelijk van een Tin Man. Na de uitreiking liet Roe horen en zien hoe zijn muziek werkt. Op filmbeeld werd een golfpro getoond die een lesje backswing en downswing gaf, terwijl het trio de swing van de pro muzikaal volgde. ‘Take your backswing slow,’ doceerde de pro, die Roe en zijn maten langzamer liet spelen als hun swing te snel ging.
De volgende stukken waren meer voor de hand liggend. Beelden van een inmiddels in de gevangenis opgesloten Trump, die onder achtergrondmuziek van het trio op zijn bekende wijze de zaken verdraaide. Het proces werd herhaald met Geert Wilders, die weliswaar Tony Roe feliciteerde met de Boy Edgarprijs, maar zijn felicitaties vergezeld liet gaan met het duiden van de ware aard van jazz. Niet alleen was jazz een linkse hobby, maar ook uitsluitend geschikt om in martelkamers te laten horen.
Als Wilders roept: “Willen jullie meer of minder noten,” wordt een snel stuk ingezet en een teller met het aantal gespeelde noten boven het podium geprojecteerd. Het wordt gevolgd door een preek voor eigen parochie met beelden van de verschrikkingen die zich in Gaza hebben afgespeeld. Van interactie met het publiek is geen sprake, ondanks de gedownloade app.
De mooiste muziek kwam aan het einde. Er popte een Thelonious Monk-thema op, fraai gespeeld door Roe, als begeleider van wat leek op een afgespeelde opname van een altsaxofonist. Mooi, maar onduidelijk wie het was. Allerlei saxofonisten speelden door mijn hoofd, van Lee Konitz tot Charlie Mariano, totdat de saxofonist van achteren het podium opkwam en het Ben van Gelder bleek te zijn.
Dat de inhoud van de muziek bij de gekozen hybride vorm van de avond achterbleef bij de vorm, was jammer maar onontkoombaar. Wie wil horen wat Tony Roe in zijn mars heeft, moet naar een concert van Tin Men & the Telephone gaan, en zal dan begrijpen hoe terecht het is dat Tony Roe de Boy Edgarprijs 2024 won.
Tekst en foto’s TOM BEETZ
UITREIKING BOY EDGARPRIJS 2024
Bimhuis Amsterdam, 26 februari 2025
Tony Roe – piano, elektronica, techniek
Pat Cleaver – contrabas
Jamie Peet – drums
Marcel Wierckx – concept, techniek
Gasten:
Helena Basilova – piano
Doriene Marselje – harp
Vernon Chatlein – percussie
Lidrick Solognier – wiri
Ben van Gelder – altsaxofoon
Presentatie:
Reinier Baas
