Bijzonder mag je het nieuwste album ‘Turn On, Tune In, Drop Out’ van Mark Alban Lotz zeker noemen. Niet alleen vanwege zijn keus om zijn muziek te bouwen op het concept van de Amerikaanse psycholoog en schrijver Timothy Leary, maar zeker ook op de uitvoering ervan: met fluit, bas en slagwerk.
Zo’n bezetting is zeldzaam, maar naar blijkt bij het beluisteren van deze bijzondere cd, uiterst effectief. Mark Alban Lotz heeft daarvoor een duidelijke lijn getrokken, zoals hij zelf zegt: “Met fluit, bas en drums zitten we in een hardcore jazztrio-setting. Ik heb heel veel vrije muziek gemaakt en dit trio is een terugkeer naar de jazz en spelen met beat.” En dat hoor je: wie gedacht had dat de lsd-goeroe Leary met zijn gedachtewereld hier de overhand zou krijgen, komt bedrogen uit.
Mark Alban Lotz, drummer Jamie Peet en contrabassist Zack Locker beperken zich tot de kern van de muziek en dat is jazz. Ook al zijn de tien composities gegrondvest op het boek The Eight-Circuit Model Of Consciousness van Leary, waarin hij als klinisch psycholoog de acht stadia van menselijk bewustzijn beschrijft.
Voor wellicht een beter begrip een korte uitleg over die acht stadia. De eerste vier handelen over het leven op aarde en het voortbestaan van de menselijke soort. De andere vier bestrijken de evolutie die de menselijke soort ondergaat, zoals veranderde bewustzijnstoestanden, verlichting, mystieke ervaringen, psychische capaciteiten en psychedelische situaties waarin de geest kan verkeren. En met dit laatste aspect heeft Timothy Leary nog meer bekendheid verkregen dan door zijn boek The Eight-Circuit Model Of Consciousness. Hij was immers in de jaren zestig en zeventig de goeroe voor ontelbaar vele hippies, die door lsd hun geestestoestand wilden verruimen – of verkleinen als je wilt.
Ingewikkelde kost zou je zeggen, als je deze ideeën als componist en uitvoerder in muziek wilt verpakken. Mark Alban Lotz durfde het aan. Hij wijst er met klem op dat niet de geestverruimende activiteiten van Timothy Leary aan de basis liggen van zijn album; het zijn de acht stadia van menselijk bewustzijn die hem inspireerden en tot componeren deden overgaan. Hoor je die stadia terug? Dat moet aan de luisteraar worden overgelaten. Deze recensent heeft er moeite mee. Navraag bij componist Lotz leverde ook geen eenduidend antwoord op. Je moet echt zelf op zoek naar de lijn die een zekere gedachtewereld en de uitdrukking ervan in muziek duidelijk kan maken. Elk van de tien composities krijgt van Mark Alban Lotz een korte uitleg mee, zoals bijvoorbeeld in Bring Delight: ‘Dit nummer is geïnspireerd op het Neurosomatic Circuit nr. 5, ontworpen voor gebruik in gewichtloosheid en gaat over het herprogrammeren van eerder wantrouwen of beperkingen om een losser, meer adaptief perspectief aan te nemen. Er ontstaat een hedonistische opwinding, een meeslepend amusement. Ik probeerde de vreugdevolle kwaliteit en lichtheid vast te leggen – alsof ik vloog – en ook om dit ‘menselijke’ element erin te hebben’.
Aldus Mark Alban Lotz, ingewikkelde woorden die behalve ‘de vreugdevolle kwaliteit en lichtheid vast te leggen’ totaal niets zeggen over de muziek. Daarom houdt de conclusie van deze recensent zich liever vast aan aardse en minder ongrijpbare waarden: Turn On, Tune In, Drop Out is inderdaad een puur jazzalbum, dat op sobere gronden is gebouwd en overloopt van het vakmanschap van de drie uitvoerders. Vooral dit laatste aspect is het dienstbaarst aan de muziek, waardoor het album niet alleen een doe-ding is geworden van Lotz, maar evenzeer van Jamie Peet en Zack Locker.
Wie Mark Alban Lotz enigszins kent als musicus, weet dat hij zijn fluiten tot het uiterste ‘uitput’. Turn On, Tune In, Drop Out vormt daarop geen uitzondering. Analoog aan de menselijke geest, met zijn toppen en dalen, kan de fluit zich hier plaatsen als de goeroe die Timothy Leary wel of niet wilde zijn. Door zijn manifeste gedrag zou het instrument de (spirituele) leider kunnen zijn die richting geeft aan de muziek. Niets van dit alles: contrabas en slagwerk marcheren gelijkwaardig naast de fluit door alle tien de composities.
Bijzonder is de speelwijze van Jamie Peet. Hij beweegt zich volstrekt onberekenbaar naast, langs, door en omheen de vaak ingewikkelde speelvelden die Mark Alban Lotz uitspreidt. Dat onberekenbare moet ook een van de argumenten zijn geweest waarom de fluitist zijn keuze op Peet liet vallen. Want het versterkt zijn spel, plaatst hem voor super ingewikkelde oplossingen à la minute en dwingt hem een eventuele claim op een hoofdrol in drie parten op te delen.
Turn On, Tune In, Drop Out is een prachtalbum geworden, waarbij je de onderliggende denkwereld van Timothy Leary niet nodig hebt om ervan te kunnen genieten. Het leven dat wij als mens leiden, ligt besloten in de uitvoering van de tien composities die Lotz met zoveel zorg samenstelde. De filosofie erachter mag je aanhaken, maar de muziek is zo sterk dat ze zelfs de persoon Timothy Leary overstijgt. Turn on, tune in, drop out, aanzetten, afstemmen en wegvallen dus.
RINUS VAN DER HEIJDEN
MARK LOTZ TRIO
Turn On, Tune In, Drop Out
Zennez Records
Mark Lotz – concert-, alt- en basfluit en bansuri
Zack Lober – contrabas
Jamie Peet – slagwerk
