Jazz in een ondergeschoven positie, we zijn er al jaren aan gewend. Vanuit die onterecht ontstane diepte wordt echter met verve gewerkt aan verbreiding van jazz. Vooral door jongeren een kans te geven zich aan het jazzfront te melden. Een van hen is zangeres Latanya Alberto.
Al lang voordat ongeveer een jaar geleden de onmin losbarstte over het verdwijnen van jazz op de (publieke) radio, leidde deze muziekvorm al een ondergronds bestaan. Met enkele uitzonderingen is het natuurlijk altijd zo geweest. Terwijl niemand ontkent dat jazz een rijke voedingsbodem is en bepalend voor het dna van veel hedendaagse muziek, wordt ze meestal ondergronds gedreven. Er ligt een terrein braak op het gebied van luisteronderricht van het grote radiopubliek, dat in het huidige landschap onwetend blijft over de historische diepte van de jazzmuziek. Deze constatering staat lijnrecht tegenover het belang van de vele conservatoria- en HBO-opleidingen, waar de volgende generatie musici zich voorbereiden op een baan als creatief en improviserend musicus.
Sinds 2000 is er de Dutch Jazz Competitie waarvan North Sea Jazz Festival (NSJ) een van de initiatiefnemers is en is er het gelijknamige festival. Tijdens dit mega-evenement in juli van elk jaar zijn er verschillende initiatieven die een podium bieden voor aanstormend talent. Er is de compositieopdracht van het festival, die dit jaar werd toegewezen aan violist en componist Yannick Hiwat. Bij de studentenbigbands waren ARKestra onder leiding van Ilja Reijngoud en het HKU Large Ensemble onder leiding van Corrie van Binsbergen een levend bewijs van de potentie van de jonge aanwas in de tuin van improviserende musici.
Ook NSJ-partner Nationale-Nederlanden heeft een jaarlijks project om nieuw talent een kans te geven. In 2022 ontving de Sudanees-Nederlandse zangeres Gaidaa een compositie-opdracht en podium tijdens NSJ. Dit jaar kreeg de Amsterdamse Latanya Alberto dit steuntje in de rug. De zangeres schreef voor haar compositieopdracht het nummer Landing Soft. JazzNu was aanwezig bij haar NSJ-debuut.
Latanya Alberto omschrijft zichzelf als 360-graden kunstenaar, meer dan als zangeres. De tekst, het visuele aspect en de opbouw van een optreden zijn een integraal deel van haar creatieve proces, net zoals de samenwerking met haar band die een deel van de composities op zijn naam heeft.
Voor Latanya Alberto is haar boodschap een belangrijke drijfveer. De aanmoedigende omgeving van huis uit heeft ervoor gezorgd dat ze zich kon ontpoppen zonder de zielenstrijd die veel kunstenaars terug doet deinzen. “Ik groeide op in een gezin met vrouwen, ik heb drie zussen en geen broer, mijn moeder en familie hebben me steeds ondersteund.” Iedereen in haar omgeving was er al vroeg van overtuigd dat ze artieste zou worden. “Ik zong de hele dag en begon gedichten te schrijven, al op de lagere school, toen ik negen jaar was. Een paar jaar later kwam de muziek, ik kreeg een gitaar en daarna piano.”
Maatschappelijke situaties vormden toen en nu de katalysator: onrecht, bedreiging, vrijheid. Rond haar vijftiende werd zingen in een gospelgroep de opening naar het podium. Tegelijkertijd belandde ze al snel in de studio. “Via een vriend van de familie kwam ik in de studio terecht, nog voor ik een band had en optredens.”
“Ik ging de studio in met producer Bnnyhunna en ik werkte samen met andere muzikanten, zoals Full Crate. Optreden kwam in eerste instantie op gang na het gospelkoor en in het begin met muziek van anderen.” Ze deed in 2021 mee met Dutch Soul Jam, met het Metropole Orkest.
Thema’s die in haar teksten terugkomen, zijn niet alleen poëtisch bedoeld. “Ik wil de discussie aanwakkeren, dat was thuis ook al, geladen thema’s bespreken en we zijn het lang niet altijd overal eens. Ik wil ook moeilijke maatschappelijke thema’s niet mijden, zoals mentale gezondheid, feminisme en inclusiviteit.” Kunst als een genezingsproces, een uitlaatklep en boodschap.
Latanya Alberto heeft de opleiding HBO Fashion Business gedaan, en hieruit is de samenwerking met beeldend kunstenaars en ontwerpers overgebleven. “Ik hecht veel waarde aan het geheel, de visuele ervaring, de conversatie met het publiek, mensen betrekken bij de thema’s.”
Tijdens de één uur durende set op het NSJ speelde Alberto’s band de meeste nummers van haar nieuwe ep Home, waarvan Take care of you het openingsnummer was. Net als bij Landing Soft gaat de tekst van deze compositie over het netwerk van mensen om haar heen. De muziek is verankerd in r&b en soul, maar de modale akkoordschema’s en het ontbreken van een liedjesstructuur die bij die genres vast formaat zijn – couplet/refrein – zijn er zeker invloeden van jazz en fusion te bespeuren. De beste categorisering, voor zover mogelijk, is Latanya Alberto onder te brengen bij het label Neo-Soul.
Behalve haar directe familie en omgeving vormen haar muzikanten een belangrijke invloed. Rafael Devante Sinay, gitarist bij de band Smandem, heeft als producer en co-auteur een grote rol. Drummer Jeremiah Owusu Ansah, basgitarist Emmanuel Amonoo Neizer en toetsenist Samuel Frank zijn ook actief in de kringen van r&b, hiphop en gospelmuziek.
Tijdens dit concert kon het publiek ook kennis maken met Latanya Alberto via projecties die tijdens de pauzes werden afgespeeld, op de meterhoge schermen van de grote arena en via een paginagrote foto, naast het voorwoord van festivaldirecteur Jan Willem Luyken in de festivalgids van NSJ.
Tijdens de pandemie werden optredens bij Paradiso meerdere malen verplaatst, maar Latanya Alberto werkte door. Ze heeft na NSJ niet het gevoel ‘nu gaat het gebeuren’, maar wordt blij van de gedachte dat ze haar boodschap aan meer mensen kan uitdragen. Ze heeft met haar twee ep’s voldoende repertoire geschreven voor avondvullende optredens. De volgorde van de stukken wordt gekozen, zoals bij een theaterprogramma, om een verhaal neer te zetten met tussen de nummers door gesproken woord.
“Ik vind de improvisatie in tekst en muziek heel belangrijk. Dat maakt een optreden spannend en prikkelend”. Daarom wordt er regelmatig gerepeteerd en ontstaan nieuwe ideeën op een holistische manier. De teksten blijven de aanleiding voor nieuwe stukken. De volgende stap is het album Home presenteren aan een groter publiek.
Gaidaa die vorig jaar dezelfde aanmoediging kreeg van Nationale-Nederlanden, speelt dit jaar concerten in Amerika, Zwitserland en Duitsland. Wie weet volgt Latanya Alberto datzelfde pad.
MONICA RIJPMA
