Alleen het idee al: drie zangeressen de rol van één legendarische laten vertolken. En dan ook nog binnen een repertoire dat op alle mogelijke manieren recht doet aan vocale- en bigband-jazz. Het Jazz Orchestra of the Concertgebouw en het Nederlands Jazz Archief durfden die uitdaging aan, die zij vastlegden op de bijzondere cd ‘The Second Time Around’.
Het album komt uit op het label JOC Records in de serie Dutch Jazz Heritage dat sinds 2016 de band tussen Amerikaanse jazzmusici en Nederland onderzoekt. Daar zitten ware legendarische ontmoetingen tussen en bij The Second Time Around is daar zonder meer ook sprake van. Want het schetst de samenwerking tussen saxofonist, componist en arrangeur Oliver Nelson en zangeres Rita Reys. Hun muzikale treffen werd in 1965 door Philips vastgelegd op het album Rita Reys meets Oliver Nelson. Hierover verderop meer.
Voor The Second Time Around lijkt alles uit de kast te zijn getrokken. Het Jazz Orchestra of the Concertgebouw treedt aan in de forse bezetting van drieëntwintig musici, maar wat vóór het front gebeurt is pas echt opmerkelijk: daar bevinden zich de zangeressen Fay Claassen, Anna Serierse en Esther Van Hees. Zij vormen de belichaming van die ene van toen: Rita Reys. In twaalf (klassieke jazz-)stukken brengen zij de muzikale nalatenschap van zowel Oliver Nelson als Rita Reys bloeiend tot leven.
Bij een dergelijk project bekruipt je de bijna onbedwingbare lust om te gaan vergelijken. Niet doen. Want dan ga je aan de bedoeling van dit project voorbij. Dit nieuwe leven is namelijk geworteld in de traditie die nú wordt gebouwd, met alle verworvenheden van zestig jaar later en met zangstemmen die met hun eigen karakteristieken die van Rita Reys niet eens wíllen benaderen. Het gaat om ieders individuele benadering van Europe’s First Lady of Jazz, niet om er zo dicht mogelijk tegenaan te blijven schurken.
Daar zijn de drie vocalisten uiterst sterk in geslaagd. Van Fay Claassen hoeft dat geen verbazing te wekken. Aan het begin van haar muzikale carrière vertelde zij tijdens een interview met deze schrijver eens dat zij herhaaldelijk les kreeg van Rita Reys die haar als grote voorbeeld diende. Maar Anna Serierse en Esther Van Hees, van een nieuwere generatie – sorry Fay – komen uit volstrekt andere richtingen. Beide zangeressen bewogen zich tot nu toe minder op het vlak van (klassieke) vocale jazz, hun inspanningen waren wat meer van eigentijdse, wat experimentele aard.
Wat alle drie verbindt is hun trefzekerheid. Zij buiten hun eigen timbre uit, leggen een perfecte timing neer en ademen liefde uit voor het repertoire. Het is hartverwarmend te horen hoe kracht in de ene stem emotievol correspondeert met lieflijkheid in de andere. De diversiteit in stemmateriaal is een van de betonblokken waar deze bijzondere interpretaties op zijn gebouwd. Een andere is de zacht swingende aanwezigheid op soms de achtergrond en dan weer in de frontlinie van het Jazz Orchestra of the Concertgebouw. Fijnzinnige solo’s van orkestleden slaan een arm om hetgeen zich achter de zangmicrofoons afspeelt. En je hebt maar 1.45 minuut nodig om in If I Were a Bell te constateren hoe de zangstemmen zich tot elkaar verhouden.
The Second Time Around is – alweer – tot stand gekomen door speurwerk en initiatief van Frank Jochemsen van het Nederlands Jazz Archief. In 2023 ontdekte hij in het werkarchief van Rogier van Otterloo en de nalatenschap van Rita Reys de originele manuscripten van Oliver Nelsons arrangementen die ten grondslag lagen aan het project Rita Reys meets Oliver Nelson. In 2024 herdacht het Jazz Orchestra of the Concertgebouw onder leiding van dirigent Johan Plomp de honderdste geboortedag van Rita Reys met concerten met dit repertoire in het Concertgebouw in Amsterdam en TivoliVredenburg in Utrecht. In de voorbije lente werd het album The Second Time Around in studio’s in Hilversum, Den Haag en Bonn opgenomen.
Tot slot: Johan Plomp arrangeerde het begin- en eindstuk van dit album: Stolen Moments en Hoe Down, fameuze Oliver Nelson-composities. Als enige minpunt zou je de interpretatie van Stolen Moments kunnen aanstippen. Plomp laat zijn orkest wel erg uitbundig schetteren, enigszins tegen de bedoelingen in van Oliver Nelson die zijn werk voor Rita Reys meets Oliver Nelson schreef voor kleine big-band. Tegelijk mag je die constatering van zijn negatieve factor ontdoen door te bedenken dat Johan Plomp de deur wijd wilde open gooien voor de drie zangeressen, een als het ware dik wollen tapijt uitrollen waarop zij waardig binnen treden.
RINUS VAN DER HEIJDEN
THE SECOND TIME AROUND
Jazz Orchestra of the Concertgebouw, Fay Claassen – Anna Serierse – Esther Van Hees play the music of Oliver Nelson
JOC Records
Johan Plomp – dirigent
Fay Claassen – zang
Anna Serierse – zang
Esther Van Hees – zang
Marco Kegel – alt- en sopraansaxofoon, klarinet, fluit, basfluit
Jasper van Damme – alt- en sopraansaxofoon, fluit
Simon Rigter – tenorsaxofoon, fluit
Sjoerd Dijkhuizen – tenorsaxofoon, klarinet, basklarinet
Jessie Brevé – baritonsaxofoon, basklarinet
Wim Both – trompet
Erik Veldkamp – trompet
Jan van Duikeren – trompet
Ruud Breuls – trompet
Suzan Veeneman – trompet
Ellister van der Molen – trompet
Pilvi Kokkonen – trompet
Jan Oosting – trombone
Ilja Reijngoud – trombone
Bert Boeren – trombone
Martin van den Berg – bastrombone
Martijn van Iterson – gitaar
Rob van Bavel – piano
Frans van Geest – contrabas
Marcel Serierse – slagwerk
