Boi Akih is het gezelschap dat je meeneemt op verre reizen. Met de nieuwste cd ‘From and to Infinity’ gebeurt dat naar Ambon. En wat je op zo’n reis mag verwachten? Alle moois wat Boi Akih al uitbracht en nóg meer. Dit album is wederom een glansrijke parel aan een oneindig parelsnoer.
De kracht van Boi Akih ligt in de kern van dit uit steeds wisselende bezetting opererende buitenbeentje in de Nederlandse improvisatiemuziek. Die kern wordt gevormd door componist/gitarist Niels Brouwer en zangeres Monica Akihary. Zij zijn een eeneiige tweeling, die elkaar voedt en aanvult en zo tot ongekende hoogten stijgt. Want je mag Boi Akih dan wel omschrijven als een jazz/wereldmuziekgezelschap – en dat is het ook – maar de factor improvisatie weegt zo nadrukkelijk door, dat het zich onderscheidt van elke stijlgenoot ter wereld.
Om maar meteen met de deur in huis te vallen en deze bovenstaande bewering te staven: als je in het stuk The Sea Part II de vérgaande stemimprovisatie van Monika Akihary hoort, die zich afzet en samensmelt met de kora van Sekou Dioubate, dan word je als luisteraar even stil. Niet uit blinde heldenverering, maar uit oprechte bewondering voor de wervelende samensmelting van twee ver uit elkaar liggende culturen. Die adoratie kennen alle volgers van Boi Akih al langer, maar als er dan weer – zoals hier – een nieuw zijpaadje wordt gevonden, dan beluister je dat opnieuw ademloos.
De muziek van Boi Akih volgt het grote gebaar, maar evenzeer de kleine geluiden. Miniem zoals ze soms uit verborgen hoeken komen, terwijl een wolk van sequencerklanken ze omvat. En die vervolmaakt door percussie, orgel en gitaar uit een andere, niet vermoede richting uit te sturen. Hetgeen dan een nieuwe klankbodem oplevert om nieuwe improvisatiewegen in te slaan waarbij de andere instrumenten van de groep opduiken.
Soms is de muziek donderend, dan weer dreigend om kort daarna bijvoorbeeld door een fluit naar rustigere gronden te worden verwezen. Pulserende ritmes vergaan in orkestraal aandoende, wat harmonieuzer ombuigende zinsnedes. En altijd is er percussie, in vele gedaanten wel of niet improviserend landend.
De stem van Monica Akihary is een hoofdstuk op zichzelf. Behalve dat zij in alle registers imponeert, heeft zij een welhaast mysterieus waas, dat schitterend in het vele grenzen overschrijdend concept van Niels Brouwer past. Haar stem overschrijdt de zangtechnieken zoals zij meestal wordt ingezet: Monica Akihary’s improvisaties laten ook lipgeluiden, klinkerklanken, ademhalingsfragmenten, kortom alles wat een stemkunstenaar in zich draagt, naar buiten stromen. Hoog, laag, zacht, keihard, vervormend, loepzuiver, wel of niet met woorden, in het Engels en in het Haruku, haar moedertaal, stoeiend met een jankende gitaar of solo in de veilige omranding van haar ziel, Monica Akihary staat als een monument in de muziek.
De muziek op From and to Infiniti schreef Niels Brouwer oorspronkelijk voor het Molucca Bamboowind Orchestra uit Ambon. Boi Akih trad er verschillende malen mee op. Nadat er een uitnodiging kwam van het Orgelpark in Amsterdam om het werk uit te voeren met orgels, ging Niels Brouwer het arrangeren. Dat resulteerde in totaal nieuwe muziek, omdat de talloze fluiten van het Molukse fluitorkest nu werden vertolkt door de speciale orgels van het Orgelpark. Uitvoeder is Nora Mulder.
Speciale vermelding verdient nog het gebruik van een geautomatiseerde Balinese gendèr. Monica Akihary heeft die gekoppeld aan een step sequencer die een microcontroller aanstuurt. Daardoor worden grenzen opgeheven, omdat noten zonder exacte timing kunnen worden ingevoerd. Waarmee Niels Brouwer en dus Boi Akih de luisteraar wil laten horen dat de schoonheid van muziek op ontelbare manieren is te beleven.
De vier tweedelige suites van From and to Infinity zijn er de verwerkelijking van. Elk deel beschrijft iets van Ambon, de het eiland omringende zee, de schoonheid van Ambon als je het land ziet vanaf de zee, Ambon City met zijn haven en tenslotte de vreugde die deze waarnemingen kunnen oproepen.
Niet kúnnen, want Boi Akih roept ze daadwerkelijk op. Op een wijze die erin knalt dat het een lieve lust is. Want je hóórt de zee, het land en de haven. En beleeft daarmee de vreugde die alleen majestueuze muziek je kan schenken.
RINUS VAN DER HEIJDEN
BOI AKIH
From and to Infinity
Boiakih
Monica Akihary – zang, bas-kalimba, live sequencer, percussie
Niels Brouwer – gitaren, percussie
Sekou Dioubate – 35-snarige kora, percussie
Dodó Kis – fluiten, percussie
Nora Mulder – orgels, percussie
