Een van vele paden afwijkend album, zo mag je ‘Intuition Improvised Music’ het best noemen. Klassieke musici die zich gaan ‘bezondigen’ aan improvisatiemuziek, kom er maar eens om. De vijf van Quintet Intuition togen aan het werk en met klinkend succes.
Klassieke musici die een muzikaal verbond aangaan met jazzmuzikanten, er zijn talloze voorbeelden van. Maar klassieke musici die zich zelf op de kronkelwegen van de vrije jongens begeven, hoevelen kun je er daar van treffen? Quintet Intuition is er een van en om de weg van de vervreemding nog verder af te leggen zij vermeld dat de muziek op hun eerste én enige cd dateert van 7 mei 1986, 38 jaar geleden dus!
Hoe dat zo is gekomen? De opnamen lagen er op twee BASF 24-sporen-banden. Maar er was om de een of andere reden geen animo om ze uit te brengen. Ondanks het feit dat Sieuwert Verster, directeur van het beroemde Orkest van de Achttiende Eeuw meteen na registratie van de muziek aanbood haar ook uit te brengen. Orkest Achttiende Eeuw? Jazeker, want drie van de vijf musici die Improvised Music volspelen, maken er deel van uit.
En daar is het ook allemaal begonnen. Drummer/percussionist Maarten van der Valk ondernam in 1984 zijn eerste tournee met het orkest. Hij maakte er kennis met trompettist Jonathan Impett en daarbij bleek dat zij een gezamenlijke voorliefde hadden voor afwijkende jazz, funk en fusion. Aangevuld met voorkeur voor elektronisch geïmproviseerde muziek bij de trompettist. Van het een kwam het ander, tenor- en sopraansaxofonist Peter Massink kwam erbij, evenals contrabassist Wilbert de Gooijer en gitarist Bob Helsloot.
Toen in mei 1986 werd besloten voor drie uurtjes de studio in te gaan, deed het eerste improvisatiemoment zich voor: er was geen repertoire. Er werd besloten tot een intuïtieve opname, die eruit bestond allemaal één maat te noteren. Die mocht bestaan uit een melodie, ritme, akkoord of geste. Zo ontstonden vijf maten, die de bandleden elkaar aanboden. In volstrekte willekeur, dat wel!
In de studio van Hauser Orkater ontstonden zeven stukken, gebaseerd op de vijf maten. En dat was het. De banden lagen er, maar geen naar buiten brengende geluidsdrager. Sieuwert Verster deed zijn eerste aanbod om de muziek uit te brengen, er volgden er in de loop van 38 jaar nog meer. Begin dit jaar nam Maarten van der Valk de handschoen op, werd de muziek gedigitaliseerd en kreeg Quintet Intuition eindelijk de eer die het verdiende.
En de muziek? Imposant, waarlijk. Beschouw haar niet als de vrije improvisatiemuziek, waaruit de free jazz is voortgekomen. Zo diep graaft het vijftal musici niet. Maar de improvisaties die zich inderdaad bewegen van melodie naar ritme en akkoorden, bergt ook een verbazingwekkend arsenaal aan dynamiek in zich. De musici nemen de tijd om elkaar af te tasten, om binnen de drie uur die hen is gegund elkaar de hand te reiken, te inspireren om de muziek de ene keer bedachtzaam weer te geven en op andere momenten met naar elkaar toe wringend samenspel het begrip ‘improvisatie’ van nieuwe tendensen te voorzien.
De luisteraar krijgt duidelijk voorgeschoteld dat improvisatie en vooral de vrije vormen ervan, niet uitsluitend is voorbehouden aan jazzmuzikanten of andere beoefenaren van de hedendaagse geïmproviseerde muziek. Alle vijf bandleden van Quintet Intuition haalden hun mosterd niet alleen bij Abraham, maar hun doorwrochtheid in klassieke muziek had hun improvisatievermogen danig in de weg kunnen staan. Daar is hier geen moment sprake van: Improvised Music staat als een obelisk kaarsrecht overeind!
RINUS VAN DER HEIJDEN
QUINTET INTUITION
Improvised Music
Attacca
Jonathan Impett – trompet
Peter Massink – tenor- en sopraansaxofoon
Bob Helsloot – gitaar
Wilbert de Gooijer – contrabas
Maarten van der Valk – drums en percussie
