Een jazzconcert dat begint met een cantate van Bach. En een pianist die kennelijk zo op zijn gemak is, dat hij spelend en wel zijn rechterbeen over het andere (boven)been vleit. Dat moet opmerkelijke resultaten opleveren. Dat deed het ook. Het concert van pianist Iiro Rantala en tenor- en sopraansaxofonist Marius Neset was van een fabelachtig kaliber. Zij verzorgden een concert dat iedere aanwezige nog lang zal heugen.

Je hebt van die blazers die mondiale roem hebben verworven en die als ze ergens optreden, alleen maar hun naam op een affiche vermeld hoeven te hebben om volle zalen te trekken. Joshua Redman is er zo een. Hij komt, ziet en overwint. Overal. Terecht? Dat mag eenieder voor zichzelf uitmaken. Feit is dat Redman een begenadigde instrumentalist is, die op een slimme manier de jazztraditie in zich heeft verenigd en die met eigentijdse, artistieke ingrepen naar zijn hand zet. Maar meer ook niet.

Iiro Rantala.
Iiro Rantala.

Er zijn er een handjevol die hetzelfde doen, maar nog veel verder gaan. Zij bezitten niet de bekendheid van Redman, maar op zijn minst wel zijn muzikale gaven. De Noorse tenor- en sopraansaxofonist Marius Neset mag je daaronder scharen. Het duoconcert dat hij gaf met de Finse pianist Iiro Rantala was van een tintelende schoonheid en verhief zich glorieus boven het maaiveld dat de grote publiekslievelingen hebben neergelegd. Neset is een kunstenaar in de ware zin van het woord, die zijn instrumenten tot in de finesses beheerst en bedaard aan den volke toont.

NAPRATEN

Over zijn solo tegen het einde van het concert kan lang worden nagepraat. Alles, werkelijk alles haalde Marius Neset uit zijn tenorsaxofoon. Scheurend in het hoge, overblazen register, fluisterend in de spelonken van zijn instrument. Lenig als een tijger, log en imposant als een olifant langs zijn zelfgekozen weg: een lange, uitgesponnen vrije improvisatie. Die niet alleen zijn ultieme techniek als musicus blootlegde, maar zeker ook zijn grenzeloze fantasie.

Bij al deze loftuitingen richting Marius Neset zou je denken dat hij zijn kompaan Rantala van het podium blies. Absoluut niet waar. De pianist betoonde zich een aangename causeur, die bij elke te spelen of gespeelde compositie vertelde over de muziek of over de levenswandel van hemzelf en Neset. Dat verhief het concert tot een aangenaam verblijf, waar naast zeldzaam spannende muziek ook mooie wetenswaardigheden aan het licht traden. Zoals toen Iiro Rantala iets vertelde over zijn tijd dat hij muziek studeerde in Finland. Hij was toen een rebel die zich tegen de geijkte onderwijsmethoden verzette. Door zijn docenten bijvoorbeeld een eigen versie van Charlie Parkers Donna Lee voor te schotelen. Hij maakte zich ermee eeuwig gehaat, lachte hij. Mooie gelegenheid om in Paradox te laten horen hoe dat indertijd allemaal was verlopen. Donna Lee dus! Met in het begin een tenorsaxofoon die klonk als een contrabas, een immer opgewekte piano die blééf jiven toen Marius Neset het thema grondig onder handen nam.

Al in het begin van het concert bewezen de twee musici dat zij zich niet lieten beperken tot het jazzrepertoire. Ronduit imponerend was hun versie van A Night At The Opera van Queen, waaruit het zo beroemde Bohemian Rhapsody is voortgekomen. Fladderend rond het thema, het soms vertrappend en dan weer ophemelend werd een eerste proeve van verbluffend vakmanschap geleverd. Dat werd later meerdere malen herhaald. Onder meer toen Rantala vertelde dat hij dit jaar intensief met John Lennon bezig is geweest. Lennon zou dit jaar 75 jaar zijn geworden, als hij precies 35 jaar geleden niet was vermoord. De pianist speelde solo twee Lennon-composities: Norwegian Wood en Woman. Opnieuw ademstokkend, hoewel het pathos wel ietsje minder had gekund. En altijd in dat eigen, zo verbazingwekkende jazzidioom.

Iiro Rantala en Marius Neset.
Iiro Rantala en Marius Neset.

BALLADEVERTOLKER

Juweeltjes waren ook Antonia van Pat Metheny’s Secret Story-album, waarin Marius Neset zich op sopraansaxofoon een indrukwekkende balladevertolker toonde. Ook in Oops van het Steps Ahead-album Modern Times verbaasde het duo: improviseren op vijf noten, die telkens en telkens maar herhalen en er daarmee immer nieuwe visies op geven. En wat te denken van een gloednieuw stuk: Store Is Over van Marius Neset, dat hij zojuist had opgenomen met London Sinfonietta.

Met The Relish van opnieuw Neset werd de finale ingeluid waarbij de toegift de kerstboodschap opschudde: een door de zaal op verzoek van Rantala luid meegezongen All You Need Is Love. Wederom een ode aan John Lennon, wiens roem door zijn voortijdige dood is afgegrendeld. Iiro Rantala en Marius Neset kunnen hún faam nog jaren doorzetten. Dat die doorgroeit tot onmetelijke hoogten staat nu al vast. Mits ze niet worden vermoord.

RINUS VAN DER HEIJDEN
beeld STEF MENNENS

Iiro Rantala en Marius Neset
Paradox Tilburg, 18 december ’15
www.iirorantala.fi
www.mariusneset.info

Iiro Rantala – piano
Marius Neset – tenor- en sopraansaxofoon

 

Previous

Ella Fitzgerald als foutief gekozen verzamelobject

Next

Het jaarlijkse winkelrondje van Paul van Kemenade

Lees ook