De Dutch Jazz Competition is een concours dat elke twee jaar jazztalent tot de leeftijd van 35 jaar laat horen. Dit jaar streden in de finale vier formaties om de titel Beste Groep (€5000) en een Publieksprijs (€3000) en werd er bovendien een Compositieprijs (€3000) uitgereikt. Bands die zich inschrijven moeten actief zijn in ‘jazz, vocal jazz, urban & soul jazz, new-acid jazz, world jazz, latin jazz, pop jazz, downtempo jazz, etc.’  Breder kan niet, ook mede dankzij de toevoeging etc. Tijdens de finale in het Bimhuis bleek die breedte te worden waargemaakt.

Voor de deelnemers en zeker de winnaars is het dankbare promotie die wordt uitgekeerd in de vorm van een geldprijs en optredens op ‘relevante’ festivals. Voor de organisatie van deze competitie is het een mogelijkheid om de muzikale carrière en het ondernemerschap van jonge Nederlandse jazzmuzikanten en startende professionals te stimuleren. Nederlandse jazzmuzikanten? Er deden nogal wat buitenlanders mee, die overigens wel in Nederland studeerden en er nu ook wonen. Dus eigenlijk is dit de Dutch Open Jazz Competition. Het is een competitie die in opzet en doelstellingen niet veel afwijkt van andere competities zoals de Keep An Eye Jazz Award en de Karel van Eerd Jazz Award.

In de finale werd het spits afgebeten door bandoneoniste Simone van der Weerden die meteen liet horen dat jazz zeer breed geïnterpreteerd moet worden. De bandoneon is onlosmakelijk verbonden aan de tango en Simone verbond op haar beurt de tango aan de jazz. Haar composities riepen een melancholieke sfeer op van weemoed en verlangen. Bij sommige nummers lag het accent op de tango, bij andere werd de tango bijna onder de jazzcompositie of onder de opwindende duo’s van Simone en violist Gustavo Cabrera bedolven.

Met het Tijs Klaassen Quintet bevonden we ons weer in het centrum van de hedendaagse jazz. Dit kwintet is al jaren succesvol en inmiddels toe aan zijn derde cd. De composities van Tijs Klaassen hebben een bijzondere complexiteit die desalniettemin voor de luisteraars helder te volgen is. De aan zijn oma opgedragen impressionistische ode met sterke invloeden van Maurice Ravel, waarin Klaassen zijn bas liet grommen en contrapunt niet werd geschuwd, was een van de hoogtepunten van de finale.

De vreemdste eend in de bijt was het strijkkwintet Ragazzi. Velen zullen zich van te voren hebben afgevraagd wat een kwintet met drie cello’s en twee violisten op een jazzcompetitie te zoeken heeft. Maar deze mannen hebben sinds 2016 een afslag genomen waarbij de klassieke muziek nog alleen in de achteruitkijkspiegel te zien is. Op alle instrumenten werd zowel pizzicato gespeeld of gestreken, de viool werd ook als een jazzgitaar bespeeld en de cello bleek uitmuntend geschikt om als slagwerk te dienen. En als dát allemaal nog niet genoeg was om hun punt te maken werd er gewoon een mopje bij gezongen of geneuried.

Zo ontstond een amalgaan aan mooie, leuke en gekke geluiden. Soms alsof Spike Jones met zijn muzikale scheten uit het graf was opgestaan, waarbij dan wel pistoolschoten, koeienbellen en sirenes ontbraken. Hun verdienste was niet in het minst dat ze lieten horen dat uit zowel klassieke muziek, jazz als country & western, elementen gehaald kunnen worden waarmee iets totaal nieuws gecreëerd wordt. Zeker als de uitvoering zoals bij Ragazzi tot in de puntjes is verzorgd.

De laatste groep Pietre bewoog zich net als het kwintet van Tijs Klaassen in het hart van de hedendaagse jazz, maar het verschil met hen was groot. Waar drummer Wouter Kühne bij Klaassen de groep met zijn explosieve polyritmische spel tot maximale swing opjoeg, was drummer Giovanni Iacovella een volledig uitgeklede versie daarvan. Hij speelde alleen het hoogst noodzakelijke, maar het resultaat was net zo explosief. De nummers van bassist Alessandro Fongaro waren vaak in staccato-ritme geschreven. Zijn muziek had niets met Thelonious Monk te maken en toch moest je daar steeds aan denken. Een te gekke blazerssectie met Nicolò Ricci op tenorsax en Jesse Schilderink op baritonsax speelde minimalistische hoekige jazz, terwijl Fongaro als een gek aan zijn snaren trok.

Dit was de heftigste jazz van de avond met composities die diepdonker waren en soms een onheilspellend karakter vertoonden. Daarbij had Schilderink die altijd tenorsax speelde, een uniek en eigen geluid op de baritonsaxofoon dat in sterke mate bijdroeg aan het karakter van de muziek. Uiteindelijk werden ze niet de winnaar, maar het is wel een groep om goed in de gaten te houden.

De hamvraag was hoe te kiezen uit vier groepen met zo’n uiteenlopend karakter? Het kiezen tussen appels en peren is gemakkelijker. Deze jazzcompetitie legde de lat hoog door de eigen composities in belangrijke mate te laten meetellen. In feite viel uit de vier finalisten niet te kiezen, want Simone van der Weerden schreef de meest emotionele composities, Ragazzi stapte met zijn composities het meest gedurfd uit de jazztraditie, Tijs Klaassen schreef de meest complexe composities binnen de traditie van de hedendaagse jazz en de muziek die Alessandro Fongaro had geschreven was van een verrassende minimalistische schoonheid.

De Publieksprijs was een stuk eenvoudiger. Alleen het aanwezige publiek kon stemmen, dus de groep die de meeste familie, vrienden en kennissen naar het Bimhuis had weten te krijgen moest wel winnen. Dat bleek Ragazzi te zijn. De moeilijke keus was de eerste prijs, die voor de Beste Groep. De jury kwam daar toch nog verrassend snel uit. Ook hier ging Ragazzi, dankzij het innoverende karakter van de muziek, er met de buit vandoor. In de woorden van de jury ‘met de voor jazz bijzondere bezetting van cello’s en violen, het sublieme samenspel, de gezamenlijk uitgewerkte composities en de inventieve arrangementen, hield Ragazzi zowel het publiek als de jury op het puntje van zijn stoel’. Voor Ragazzi is dit succes aanleiding om hun naam per direct te wijzigen in Woodcraft.

Uit honderd inzendingen werd als slot van deze competitie door een andere jury bekend gemaakt dat de compositie Wayfarer, het titelnummer van het debuutalbum van altsaxofonist Loek van den Berg, als beste van het concours was gekozen.

Tekst en foto’s TOM BEETZ

Finale Dutch Jazz Competition

Bimhuis Amsterdam, 17 december ’22

Simone van der Weerden & NAOS
Simone van der Weerden – bandoneon
Gustavo Cabrera – viool
Wajdi Riahi – piano
Mauro Cottone – contrabas
Martin Hafizi – drums

Ragazzi
Joshua Herwig – cello
Reinout de Vey Mestdagh – cello
Ischa Kooistra – cello
Noah Hassler-Forrest – viool
Wouter Torringa – viool

Tijs Klaassen Kwintet
Mo van der Does – altsaxofoon
Matthias Van den Brande – tenorsaxofoon
Floris Kappeyne – piano/synthesizer
Tijs Klaassen – contrabas
Wouter Kühne – drums

Pietre
Jesse Schilderink – baritonsaxofoon
Nicolò Ricci – tenorsaxofoon
Alessandro Fongaro – contrabas
Giovanni Iacovella – drums