Festival Jazz International Rotterdam, tweelingbroer van Jazz International Nijmegen, start dit jaar officieus een dag voor de officiële aftrap in LantarenVenster op het stationsplein voor Rotterdam CS. Daar spelen de leden van de band CLOD!, een jong internationaal kwintet, dat qua samenstelling model staat voor de rest van de geprogrammeerde bands. Het is de organisatie gelukt een groot aantal bands en musici uit Scandinavië naar de Maasstad (en Nijmegen) te brengen. Het Noorse Mathias Eick Kwintet, Rubicon – het ensemble van de eveneens Noorse contrabassist Mats Eilertsen – en het Zweedse Bobo Stensson Trio staan op het podium van de grote zaal.
De eerste Noorderling die op de openingsdag van het festival in de grote zaal is te horen is de Noorse Ellen Andrea Wang met haar trio. De ranke contrabassiste heeft Andreas Ulvo meegenomen, de pianist die net als Wang actief is in het op het festival aanwezige kwintet van Mathias Eick. Wang brengt werk van haar tweede album Blank Out ten gehore en blijkt in het bezit te zijn van een open, expressief stemgeluid waarmee ze sterke songs tevoorschijn tovert. Het lukt haar, samen met Ulvo, die stuwende en meeslepende melodielijnen voortbrengt achter een vleugel, een Fender Rhodes en een aantal elektronicakastjes, prima de kenmerkende Noorse Stilte te vertolken. Het optreden biedt een grotere klankrijkdom dan het album, dat vrij eendimensionaal klinkt.
Wang en Ulvo zijn een set later in dezelfde zaal te horen met hun landgenoot Mathias Eick. De trompettist, die zichtbaar verbaasd is dat de zaal vol is, brengt de aanwezigen in vervoering met zijn kenmerkende lyrische geluid. Eick gedraagt zich als een voorbeeldige bandleider, laat zich zelden gelden en geeft zijn kwintet alle ruimte, zonder dat er sprake is van excessief solowerk. Het draait immers om de klank. Alles voltrekt in uiterste beheerstheid. Wang toont zich dienstbaar en weet haar contrabas met vrij weinig moeite boven de stilte uit te laten stijgen.
SAMENRAAPSEL
Pianist Ulvo, die een set eerder nog achter een samenraapsel aan apparaten zat, zit nu uitsluitend achter de Steinway en dat blijkt in deze combinatie meer dan voldoende. De expressieve violist Gjermund Larsen bouwt tussen de geheel lyrische partijen van Eick en Ulvo, noest mee aan het spinnenweb van de composities van Eick. Van een rustig voortkabbelend ECM-stroompje is hier geen sprake, de muziek stroomt als een rivier en dat is op het podium wel zo aantrekkelijk.
Naast Scandinavië is er meer te horen, zoals de Nederlandse band Koeniverse 3. De band werd in 2016 opgericht door pianist Koen Schalkwijk. Hij bespeelt onder meer de Wurlitzer – een elektromechanisch toetseninstrument. Dit jaar verscheen hun debuutalbum, met een bijdrage van basklarinettist Joris Roelofs die tijdens het festival ook als gastmuzikant meespeelt. Het kwartet speelt een korte set in een volle, kleine zaal met het nummer twee. Een zaal die vrijwel voor het begin van elk concert moet worden gesloten voor het fors toestromende publiek. Schalkwijk, die tijdens het festival ook is te horen in Alessandro Fongario’s band CLOD! en het Pack-Projectkwartet van Thomas Pol, laat in zijn eigen trio + 1 Roelofs melodisch aan bod, terwijl Schalkwijk en contrabassist Fongario de harmonie bepalen en de klank kleuren.
Het in de foyer geprogrammeerde ArtEZ-kwartet Ochsen brengt de muziek van het vorig jaar verschenen album Bungee op het podium. Trompettist Joël Botma en pianist Philip Frenzel weten de mogelijke ruimte die op de plaat ontbreekt, prima te benutten om de aanstekende thema’s uit te bouwen tot boeiende kamersuites. Helaas lukt het de zaaltechnicus onvoldoende de piano van Frenzel en de basgitaar van Christoph Chudaska tot hun recht te laten komen. De bas mist diepte en de piano klinkt vrij schel. Botma, Hofma c.s. geven zich echter niet gewonnen en laten zien wat ze in huis hebben bij de ballad Mr. C. Een krachtig opgebouwde, aanvankelijk ingetogen maar tenslotte spetterende door Botma’s felle trompetgeluid gedomineerde finale. En net als de cd wordt deze set beëindigd met het wervelende nummer Xin Xin Shao.
THOMAS POL
Hoofdpersoon in The Pack Project is dit jaar bassist Thomas Pol. Het jaarlijks terugkerende project biedt een zogenoemde jong getalenteerde jazzmuzikant de gelegenheid zich te presenteren met een ‘Pack’, een band die door een bandleider samen met de artistieke leiding van Jazz International wordt samengesteld.
Pol heeft twee contrabassen en een basgitaar bij zich en doet verder een beroep op eerder genoemde pianist en Wurlitzerspeler Schalkwijk, trompettist Joël Botma en slagwerker Jamie Peet. Gedurende het optreden worden bewegende beelden van onder meer industriële omgevingen en abstracte vormen geprojecteerd door ‘visual artist’ Seppe Ovink. De Rotterdamse bassist opent het optreden met een swingende bassolo en doet een stapje opzij om ruim baan te geven aan zijn Pack in de daaropvolgende nummers, die net als het openingsnummer uitstekend swingen, mede door de cohesie in het spel van Pol en Peet.
Zoals in het programmaboekje staat aangekondigd slaat Pol met The Pack Project een nog onbekende weg in. Deze bestaat in zijn geval uit zang. Dat Pol uit zijn comfortzone stapt is merkbaar. Helaas blijven zijn vocale kwaliteiten tijdens het optreden behoorlijk achter bij die van zijn Noorse collega Wang. De zang blijft beperkt tot één nummer en Pol duikt vervolgens weer snel zijn veilige wereldje in zonder een moment te vervelen.
Ook geprogrammeerd in de beruchte zaal twee is het in 2012 opgerichte Belgisch/Letse ensemble How Town van bassist en componist Lennart Heyndels. Het brengt een gevarieerd programma met grensoverschrijdende muziek, gebaseerd op thema’s uit (onder meer) de klassieke muziek, jazz, folk en pop. Centraal staat het eigenzinnige stemgeluid van de drie zangeressen. Zij worden sober begeleid door de contrabas en de gitaar van Mattis Cudars, of – in een van de nummers – het geluid van een op een batje stuiterend pingpongballetje.
IDEALE LOCATIE
En zo heeft Jazz International Rotterdam in 2017 wederom bewezen dat het niet noodzakelijk is topacts uit andere disciplines te programmeren om een jazzfestival succesvol te maken. Binnen het genre jazz is nog voldoende diversiteit aanwezig om de verveling buiten de deur te houden. En het op het Maaseiland gelegen LantarenVenster is daarvoor de ideale locatie. Met het oog op de toenemende populariteit van het festival zou de organisatie er goed aan doen om er de volgende editie een extra zaal bij te huren.
ROBIN ARENDS
Foto’s SOPHIE CONIN
Jazz International Rotterdam,
LantarenVenster Rotterdam, 27 en 28 oktober ‘17
Mathias Eick Sextet
Mathias Eick – trompet
Håkon Aase – viool
Andreas Ulvo – piano
Ellen Andrea Wang – contrabas
Torstein Lofthus – drums
Anders Torgrim Aasebøe – geluid
Ellen Andrea Wang Trio
Ellen Andrea Wang – contrabas en zang
Andreas Ulvo – keyboards
Siv Øyunn Kjenstad – drums
Ochsen
Joël Botma – trompet
Philipp Frenzel – piano/Rhodes
Christoph Chudaska – basgitaar
Bouke Hofma – drums
Koeniverse 3 + 1
Joris Roelofs – basklarinet
Alessandro Fongaro – contrabas
Mark Schilders – drums
Koen Schalkwijk – Wurlitzer en effecten
How Town
Lennart Heyndels – contrabas, zang, compositie
Sarah Klenes – zang
Elina Silova – zang
Laura Polence – zang
Matiss Cudars – gitaar
The Pack Project: Thomas Pol
Joël Botma – trompet
Koen Schalkwijk – piano en Wurlitzer
Thomas Pol – contrabas en basgitaar
Jamie Peet – drums
Seppe Ovink – visuele effecten
www.jazzinternationalrotterdam.nl
