Mete Erker

Zangeres Kristina Fuchs, basklarinettist en tenor- en sopraansaxofonist Mete Erker en pianist Jeroen van Vliet gaven een adembenemend concert in muziekpodium Paradox. Met oud-Hollandse liederen in een uiterst kunstzinnige verpakking slaat de improvisatiekunst in Nederland wederom een nieuwe richting in.

In klassieke-muziekkringen bestaat het begrip liedkunst. Hoewel Van Dale er geen betekenis van geeft, is deze kunstvorm een vermenging van oude volksliederen (voor de kroeg) en zogeheten kunstliederen (voor koninklijke hoven en kasteelheren). Het terrein van de liedkunst is streng afgebakend. Popliedjes, die vaak een poëtische inhoud hebben of een vér dragende boodschap willen uitdragen hebben weliswaar een raakvlak met liedkunst, maar mogen er niet toe worden gerekend. De klassieke sector houdt de liedkunst liever voorbehouden aan componisten als Gustav Mahler, Franz Schubert, Richard Strauss, Hugo Wolf en – om even buiten Duitsland te treden – Hector Berlioz en Gabriël Fauré.

Kristina Fuchs

STRENGHEID

Maar die strengheid is nu doorbroken. Dat mag je althans afmeten aan het welhaast legendarische concert dat zangeres Kristina Fuchs, tenor-, sopraansaxofonist en basklarinettist Mete Erker en pianist Jeroen van Vliet deze avond verzorgden. Legendarisch omdat het trio eeuwen terug treedt om bij oud-Hollandse volksliederen te geraken en dubbel legendarisch omdat de drie erin slagen er zodanige eigentijdse elementen aan toe te voegen dat het eindproduct aan alle eisen van klassieke liedkunst voldoet.

De oud-Hollandse liederen die via de overlevering nog altijd tot onze beschikking staan stammen uit donkere tijden. Dat houdt in dat verdriet meestal de overhand voert: dood en kindersterfte, liefdesverdriet, armoede komen kolkend voorbij. De volksliederen stammen uit eeuwen geleden, het tijdperk waarin sterven nog tot de hoogste levenskunst was verheven. Daar was bij dit optreden geen sprake van: de levenslust spatte er van af, intimiteit was troef en vooral het vakmanschap van de uitvoerders hield de toehoorders in een betoverende houdgreep. Want als de portée van dit concert ‘verstildheid’ is, kun je dan twee betere representanten vinden dan Mete Erker en Jeroen van Vliet?

Jeroen van Vliet

Kristina Fuchs’ stem intrigeert voortdurend: als zij naar het hoge register klimt, maar ook als ze weer afdaalt en zich een hese sluier over haar stemgeluid nestelt. Haar expressiviteit is onbegrensd: uit een eeuwenoude tekst, immer letter voor letter te verstaan, rijst zomaar een gloedvolle, eigen stemimpro op. Daarnaast ziet zij kans haar stem zó unisono met de sopraan- en tenorsaxofoon te laten opgaan, dat dit nauwelijks eerder te beluisteren is geweest. En wat te denken van het moment dat de zangeres een vel papier ter hand neemt, het vlakbij de microfoon fijntjes begint te verscheuren en het knisperend geluid ervan over haar stem drapeert en samen met enkele bedachtzame pianonoten, op een fluwelen kussen vlijt. Welke wending de muziek ook neemt, het blijft altijd de stem van Kristina Fuchs die je hoort. En al duikt zij wel eens in dezelfde kracht die Nina Simone tot haar beschikking had, zonder uitzondering heerst de eigen identiteit.

OUBOLLIG

Hoe oubollig kunnen ze zijn, tekstfragmenten als deze: ‘Wees welkom mijn zoet’ lief’, ‘begonnen de klokken fiederallala toen te luiden’, daar lag nu de ruiter met zijn bruid’, ‘brandewijn met suiker’, ‘er was eens een boer’ en ‘onder de groene linde’. Versteend taalgebruik dat in de handen – lees stem – van Kristina Fuchs een nieuwe, eigentijdse dramatiek gaat bevatten die spanning opwekt, biologeert en het handvat blijkt waarmee saxofoons, basklarinet en piano de muziek hedendaags inkapselen op een niet mis te verstane manier.

Jeroen van Vliet, Kristina Fuchs en Mete Erker voor aanvang van het concert in de kleedkamer van Paradox.

Om het klankbeeld te verrijken, had de zangeres een hang (percussie-instrument dat bestaat uit twee op elkaar gelegde sferische schalen) meegebracht. Je moest erbij zijn om te kunnen constateren hoe de meditatieve klanken ervan konden kleuren met de piano. In de toegift trad zij er solo mee op. Dromerige hang-klanken nestelden zich rond de tekst van Onder de groene linde en fröbelden zo een minutieus geconstrueerd einde aan een concert dat zelden een mensenziel zo heeft beroerd als dit.

RINUS VAN DER HEIJDEN
Foto’s GEMMA VAN DER HEYDEN

Kristina Fuchs/Mete Erker/Jeroen van Vliet – Linden
Paradox Tilburg, 16 februari ’18

Kristina Fuchs – zang en hang
Mete Erker – tenor- en sopraansaxofoon en basklarinet
Jeroen van Vliet – piano

www.kristinafuchs.com

Previous

Vergeten foto-archief van op zolder krijgt nieuw leven

Next

Rima Khcheich naturelle verbinder twee culturen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees ook