Nijmegen had enkele decennia geleden met de JIN (Jazz in Nijmegen) een van de meest succesvolle en gezichtsbepalende jazzpodia van ons land. Daar is de laatste jaren nog weinig van over. Er kwamen verschillende groepen die niet samenwerkten en met wisselend succes allerlei activiteiten organiseerden.
Nijmegen heeft een prachtig theater LUX, waar nog maar een paar keer per jaar jazz werd geprogrammeerd. De stad is succesvoller met de Music Meeting waarin gerenommeerde wereldmuziek en behoorlijk veel jazz is te horen. In september opende LUX het nieuwe seizoen met een openingsweekend waarin theater en dans werden gepresenteerd, en op de openingsdag jazz.
Sinds ruim twee jaar heeft LUX met Pien Houthoff een nieuwe directeur en zij kondigde voor het optreden aan dat LUX vanaf dit seizoen gaat samenwerken met Music Meeting, dat zes concerten zal organiseren met internationale musici. Daarnaast programmeert LUX zelf vijf concerten met nationale musici en gaat LUX samenwerken met de JIN en de podia van de Lindenberg, Doornroosje en Brebl. Of dat allemaal gaat lukken en iets oplevert moeten we afwachten, maar het klinkt goed en is misschien de weg opwaarts naar een gezonder Nijmeegs jazzklimaat.
Op de openingsdag programmeerde LUX zelf saxofoniste Kika Sprangers die met haar Large Ensemble haar debuut-cd Human Traits presenteerde en de toch vrij grote zaal vol liet lopen. Sprangers komt uit Nijmegen en heeft zich laten inspireren door acht karakters, op de cd-hoes gevisualiseerd met foto’s die nu live met video’s tot leven werden gewekt, waarbij ze die portretten vertaalde in muziek. Elf jonge professionele musici – waarbij zangeres Sanne Rambags wegens verplichtingen elders vervangen was door Laura Polence – speelden een aantal van de twaalf door Sprangers geschreven en gearrangeerde stukken en een zeer geslaagde bewerking van Clara Schumanns Die Lorelei. “De combinatie van het beeld en de intensiteit van de muziek”, zegt Sprangers “moet je wakker schudden en laten zien dat je je met ieder ander kan verbinden, zo lang je diegene maar recht in de ogen kijkt.” Ook live wist Sprangers met de bijzondere bezetting waarin de zangeressen als een vocaal instrument klinken, de hoge kwaliteit van haar cd waar te maken.
Na de pauze was de eerste samenwerking van LUX en Music Meeting een feit met het duo-optreden van pianist Kevin Hays en gitarist Lionel Loueke. Kevin Hays komt uit New York en maakte platen voor onder meer SteepleChase en Blue Note. In 2017 maakte hij met de uit Benin afkomstige en tegenwoordig ook in New York wonende Lionel Loueke voor Newvelle de cd Hope. Dit project werd in LUX gespeeld.
Dat alles zag er veelbelovend uit, maar het resultaat viel wat tegen. Loueke voorzag het pianospel van accenten, soleerde hier en daar kort, maar van een echte uitdaging was weinig sprake. Beiden hadden zich verscholen in hun eigen intieme cocon en zongen ook een beetje, waardoor de muziek wel erg introvert bleef.
Het had allemaal een stuk spannender gemogen, en dat vond een deel van het publiek, dat voortijdig de zaal verliet, kennelijk ook. We moesten het nu doen met enkele mooie geïsoleerde momenten met name van Hays die de indruk gaf het hele stijlboek jazzpiano af te werken, van vrije improvisatie tot een Mose-Allison-achtige zang-piano-solo.
Tekst en foto’s TOM BEETZ
Seizoensopening jazz theater LUX
LUX Nijmegen, 26 september ‘19
HUMAN TRAITS
Kika Sprangers – sopraan- en altsaxofoon
Remi J. Edson – fluit
Koen Smits – trompet
Romain Bly – hoorn
Emilio Tritto – basklarinet
Anna Serierse – zang
Laura Polence – zang
Marit van der Lei – zang
Koen Schalkwijk – piano en Wurlitzer
Alessandro Fongaro – contrabas
Willem Romers – drums
Karen van Gilst -video’s
HOPE
Kevin Hays – piano
Lionel Loueke – gitaar
KIKA SPRANGERS
LUX NIJMEGEN
RECTIFICATIE
In bovenstaande recensie schreef ik: ‘Nijmegen had enkele decennia geleden met de JIN (Jazz in Nijmegen) een van de meest succesvolle en gezichtsbepalende jazzpodia van ons land.’
De Nijmeegse saxofonist Bo van de Graaf meldt dat het niet de JIN was die Nijmegen een belangrijke plaats in de jazzscene bezorgde, maar de WIM (Werkgroep Improvisatie Muziek). De WIM programmeerde progressieve en avant-garde jazz en was vanaf 1977 verantwoordelijk voor het jazzpodium O42. In die tijd bestond ook de JIN, maar die programmeerde voornamelijk mainstream-jazz in het Nijmeegse café The Shuffle. Bij het faillissement van O42 heeft de directeur van O42 allerlei bestaande stichtingen geliquideerd, waaronder de WIM. LUX werkt nu samen met onder andere de JIN, dat tegenwoordig overigens een stuk avontuurlijker programmeert dan destijds.
Ook de reactie van Harold van Grinsven (zie hieronder bij ‘Reacties’) snijdt tot op zekere hoogte hout. Mijn punt was dat sinds het einde van O42 (in 2000) ‘beloofd’ was dat LUX de jazzactiviteiten zou overnemen. Daar is weinig van terecht gekomen en de diverse jazzactiviteiten in Nijmegen waren tamelijk ongecoördineerd en niet alle even succesvol. Sinds Brebl weer een vast jazzpodium biedt gaat het een stuk beter, maar dat is dus pas de laatste vier jaar het geval, net als het Festival Jazz International dat dit jaar zijn vierde editie beleeft. Mijn opmerking ‘de laatste jaren’ is dus een beetje onzorgvuldig gekozen. Het gaat met name om de periode 2000-2015 waarin (te) weinig gebeurde om Nijmegen weer op de jazzkaart te zetten.
TOM BEETZ
Beste Tom Beetz, toch even een correctie op de wel zeer curieuze opening van deze recensie aangaande Podium JIN (Jazz & Impro Nijmegen), LUX en overige podia in Nijmegen, waar de jazz (én samenwerking) de laatste jaren bloeit als nooit tevoren. Met bv iedere week jazz in Brebl door Jazzin en Podium JIN, plus nog concerten op diverse andere podia. En binnenkort het gezamenlijke Festival Jazz International Nijmegen waaraan in Lux werd gerefereerd. Om een idee te krijgen van wat er speelt zie bv http://www.jinjazz.nl http://www.fjin.nl http://www.lux-nijmegen.nl en voor een stadsbreed overzicht http://www.jazzstadnijmegen.nl . Tot ziens bij de jazz in Nijmegen!
Dank voor de rectificatie Tom Beetz! Mag ik als voorzitter van JIN, opgericht sinds 2001, dan nog aanvullen dat JIN, die 2001-2012 de jazzprogrammering in de Lindenberg en daarna tot 2015 in LUX verzorgde, toch echt niet stil stond, getuige bijvoorbeeld de fijne recensie van Tom Beetz (!) uit 2012 (http://www.jazzflits.nl/jazzflits10.03.pdf) getiteld JAZZ & IMPRO NIJMEGEN VERDIENT PRIJS ‘PODIUM DESERVING WIDER RECOGNITION? Overigens had het huidige, prachtige, dubbelconcert in Lux niets van doen met JIN. Het werd verzorgd door MMore Jazz, een nieuwe samenwerking van Lux en Music Meeting. ‘Tis ook verwarrend met al die jazz in Nijmegen!
Als Tom Beetz zich vooraf wat beter had geïnformeerd, dan zou hij tot een andere beschrijving zijn gekomen. Op de site van Podium JIN staan impressies van concerten van afgelopen jaren (https://jinjazz.nl/foto-impressie/ ), recensies van recensenten, feedback van bezoekers en musici die een ander beeld geven van het jazzaanbod en het jazzklimaat in Nijmegen. Be our guest!
Over het verloop van de jazzontwikkelingen in Nijmegen tussen 2000 (opening LUX) en 2012 (start Jazz in Brebl) is een boek te schrijven. Feit is dat LUX aanvankelijk twee programmazalen zou krijgen en dat dan de kleine ‘Zaal 6′ met een capaciteit tot ongeveer 80 bezoekers, ingezet zou worden voor jazz, hedendaagse muziek, debat enz. De O42/WIM-jazzprogrammering met Ruud vd Ley als betaalde programmeur zou daar plaats gaan vinden. Cinemariënburg vond echter dat een zesde filmzaal noodzakelijk was, dus werd van die zaal een filmzaal gemaakt zonder akoestiek en met filmstoelen. Die zaal bleek dus ongeschikt voor jazz. Er zijn wel een paar concerten geweest, maar vrolijk werd je daar niet van. De jazz ging dus naar de (te) grote zaal 7 van LUX, maar voor het kleine publiek bleek die zaal te groot – op ’n enkele uitzondering na. Hiervan hadden Muziekenhuis en JIN last. Die zaal 6 van LUX is dus een gemiste kans geweest. Veel beter voor de muziek nú is BreBL.