Eens in de zoveel tijd ondergaan muziekliefhebbers een concert dat zij nadien als een sensatie omschrijven. Gebeurt niet vaak, maar als zo’n evenement zich aandient, dan hakt het er onvoorwaardelijk in. Deze avond met het optreden van trompettist Theo Croker en zijn band DVRK FUNK was er zo een: een paar uren muziek die je bij de strot grepen en voor eeuwig in je ziel worden geëtst.
De bandnaam van Theo Croker is DVRK FUNK, uit te spreken als Dark Funk. Als de muziek die het kwintet voortbrengt de nieuwe definitie is van funk, dan breken er gelukkige tijden aan. Want Crokers muziek is ontdaan van de eenduidigheid van funk zoals wij die tot nu toe kennen, is even dansant als de reguliere funk en brengt intervallen aan, die voor een opeenstapeling van verrassingen zorgen. Het concert van deze Amerikanen dampte en stoomde en gaf een meer dan verrassende kijk in de keuken van een nieuwe generatie jazzmusici. Jonge, begeesterde muziektechneuten, die vakmanschap koppelen aan emotie en inzicht aan de geschiedenis van de jazz.
WANDELSCHOENEN
Theo Croker en zijn DVRK FUNK zijn niet behept met modieuze grillen, maar staan met stevige wandelschoenen stevig verankerd in de löss van de jazz. Je zou kunnen zeggen dat trompettist/leider Croker de traditie die Freddie Hubbard ooit inzette, naar het heden loodst en hier verder uitwerkt. Hubbard die in zijn concept vlagen Chet Baker toeliet en ook Lee Morgan en Art Blakey en evenzeer langs de free jazz van Ornette Coleman streek. Een pionier derhalve die met brede gebaren de historie van toen omarmde, die nu wordt opgepikt door Theo Croker. Een opmerkelijk feit, omdat de 31-jarige trompettist na zijn opleiding bij onder andere Robin Eubanks en Donald Byrd zijn heil zocht bij zangeres Dee Dee Bridgewater. Niet in de eerste plaats een plek voor een musicus die in zijn jeugd werd gevormd door hiphop, funk en soul. Hoewel Croker het uiterlijk vertoont van een representant van de jongste generatie hiphoppers, is het zijn overbloemde kijk op de supereerlijke jazz die hem tot een van de grootmeesters van nú bestempelt.
Het concert van deze avond opende met We Can’t Agree, waarin al na een paar minuten een fascinerende solo van tenorsaxofonist Anthony Ware van het podium af rolde. En meteen daarna één lang exposé van wat een ritmesectie vermag. Iets dat zich gedurende het gehele concert openbaarde: hier speelden een piano, contrabas en slagwerk samen op een wijze die je nauwelijks of helemaal niet meer hoort. Met een samengebalde kracht die voortkwam uit de individuele inbreng van de drie musici en die de totaalklank van het kwintet voortdurend aangenaam onder druk zette.
Dat het een zeer gevarieerd optreden zou worden bleek toen het tweede stuk van de avond aan de beurt kwam, Meditations, dat stoelde op fraaie groepsimprovisaties. Het trompetspel van Croker was imponerend. Het ene moment liet het zich inbedden in minutieus neergelegde klanken, om elders weer het voortouw te nemen en de tenorsaxofoon de gelegenheid te geven er zelfbedachte, melodische lijntjes achter te leggen. En altijd was er dat stevige ritme, dat refereerde aan de funk maar evenzeer door zijn razende snelheid en dwingend karakter aan een slagwerker als Alphonse Mouzon of Elvin Jones. Kassa Overall is een onovertroffen vakman die nadrukkelijk medebepalend is voor de kracht van DVRK FUNK.
ZUIDWESTERSTORM
Theo Croker en zijn mannen bestrijken elk hoekje en gaatje van de moderne jazz. De ballad No Escape From This werd zowat verhalend ingezet, maar alsof het zo moest vergleed het wederom in het bepalende ritme dat het gehele concert kenmerkte. Fraai was een zich herhalend pianomotiefje met daarachter de als een zuidwesterstorm razende Kassa Overall. En contrabassist Eric Wheeler? Die zag in dit aangename geweld nog kans met één hand te spelen, omdat hij met zijn andere aan zijn bil moest krabben. Wheeler was zowel als solist als begeleider fantastisch. Hij liet warempel zijn bas op twee snaren nog zingen ook.
De individuele kwaliteiten van het kwintet staan als een huis. Hoewel in de eerste set pianist Michael King enigszins achterbleef, herstelde hij dat na de pauze volledig. Een lange solo getuigde daarvan, waarin hij geïmproviseerde passages afwisselde met Cubaanse ritmes. En tevens ook Sergej Rachmaninov, Modest Moussorgsky, Bill Evans en Bud Powell tot zich riep. De orgellijnen die hij eerder spaarzaam onder de inspanningen van zijn mede-bandleden spande, waren snoepjes van de week. Dat laatste gold ook voor tenorsaxofonist Anthony Ware. Soli van hem werden melodieus ingezet, maar transformeerden in ongekende vrije improvisaties. De man keek met wijdopen ogen naar één punt in de zaal, hetgeen kennelijk nodig was om tot dergelijke krachtsexplosies te komen. Het klinkt afgezaagd, maar deze avond herleefde John Coltrane. Niet zozeer wat betreft zijn geluid, maar wel diens intensiteit.
VEELZIJDIGHEID
Hubbard, Baker, Morgan, Blakey, Coleman, Eubanks, Byrd, Bridgewater, Mouzon, Jones, Rachmaninov, Moussorgsky, Evans, Powell, Coltrane. Het zijn allemaal namen die voorbijkomen in deze ene recensie. Kan de veelzijdigheid en de bronnen waaruit DVRK FUNK put, beter worden aangeduid? En vormen zij samen niet een erehaag voor de geschiedenis van de jazz?
RINUS VAN DER HEIJDEN
beeld PAUL JANSSEN
Theo Croker & DVRK FUNK
Paradox Tilburg, 30 november ’16
Theo Croker – trompet
Anthony Ware – tenorsaxofoon
Michael King – piano en toetsen
Eric Wheeler – contrabas
Kassa Overall – slagwerk