Foto Tom Beetz

De guimbarde wordt beschouwd als één van de oudste muziekinstrumenten in de wereld en werd al driehonderd jaar voor Christus in China beschreven. Hij wordt nog steeds intensief gebruikt door Mongoolse volkeren en meer in het bijzonder door de sjamanen. De guimbarde, veelal ook murchunga (als hij uit Nepal komt), mondharp of joden harp genoemd, is een muziekinstrument dat bestaat uit een flexibele metalen- en soms bamboe-tong die bevestigd is aan een frame. Om het instrument te bespelen dient het frame tegen de tanden gehouden te worden en de tong wordt met de vinger bespeeld om een toon te produceren.

De guimbarde is een instrument met één toonhoogte, maar de speler kan melodieën en boventonen maken door de vorm van zijn mond en de luchtstroom te veranderen. Wanneer de muzikant zijn eigen tong laat vibreren, klinkt een geluid dat lijkt op het zoemen van een zwerm bijen. De mondharp kan gebruikt worden voor klankeffecten, maar er kunnen ook melodieën op gespeeld worden, waarbij gebruik wordt gemaakt van boventonen.

De guimbarde verscheen vanaf 1931 als joden harp in Amerikaanse films. De joden harp heeft overigens niets met Joden of de Joodse cultuur te maken maar diende ter ondersteuning van cartoonfiguren.

Hoewel in de achttiende-eeuwse klassieke muziek de guimbarde nog wel eens werd gebruikt en de componist Albrechtsberger er zelfs een concert voor schreef, wordt hij in de jazz meer gebruikt om effecten te creëren dan als volwaardig solo-instrument. De Fransman Laurent Dehors gebruikt hem overigens wel regelmatig in zijn Trio Grande. Verder is het een zeldzaamheid die incidenteel wordt gebruikt door de Belgische drummer Chris Joris, voorkomt in een enkel nummer van Dizzy Gillespie en Arturo Sandoval (Swing Love), Thad Jones & Mel Lewis (Living for the City) en nog zo’n paar.

Bluesmondharmonicaspeler Sonny Terry speelde er een hele elpee mee vol, maar er is maar één jazzmusicus die hem als zijn belangrijkste instrument gebruikt. Dat is Wang Li (foto) die veel soorten muziek speelt, maar een voorliefde voor jazz heeft. Wang Li woont in Parijs maar komt uit Tsingao in China, waarmee de guimbarde terug is van waar hij ooit kwam.

Previous

Jazz ten tijde van corona: Michael Varekamp

Next

Jazz ten tijde van corona: Marjorie Barnes

Lees ook