Jazzmusicus Steven Kamperman durft het aan om een opera te schrijven waarin een van de moedigste vrouwen uit de wereldgeschiedenis van de muziek de hoofdrol speelt. Hij giet het leven van Hildegard von Bingen in een eigentijdse opera, die wordt gesteund door Gregoriaanse muziek uit de twaalfde eeuw. ‘Hildegard – opera van nu, Gregoriaans van toen’ gaat op 10 november tijdens November Music in première.
Hildegard von Bingen. Zij was feministe avant la lettre en dat was nogal wat in de tijd waarin zij leefde: van 1098 tot 1179. Bovendien was zij componist, mystica, vrijdenker en abdis van een klooster. Geen plek om openlijk te schrijven over seksualiteit en je medezusters bier te laten drinken. En ook niet om een boek te schrijven. Hildegard von Bingen deed het, over onder meer geneeskunde, de kosmos en haar visioenen. Von Bingen trad al op zevenjarige leeftijd in bij een klein gesloten vrouwenklooster, waar zij in 1139 abdis werd om kort daarna haar eigen klooster te stichten.
Rond 1150 schreef zij het mysteriespel Ordo Virtutum. Zij zette vrouwenstemmen in als metaforen voor de deugden en één sprekende mannenstem als uitdrukking van de duivel. Het verhaal gaat over een menselijke ziel die meteen na de geboorte naar de hemel wil. Maar de ziel wordt tegengehouden door de deugden. Pas na te hebben geleefd en levenservaring te hebben opgedaan, mag ze de hemelpoort binnen treden.
Op dit mysteriespel is Steven Kampermans opera Hildegard – opera van nu, Gregoriaans van toen gebaseerd. Hildegard von Bingen wordt vertolkt door de sopraan Wynanda Zeevaarder, bas/bariton Marc Pantus is de abt Kuno van Disibodenberg en zangkoor Wishful Singing beeldt een nonnenkoor uit. Begeleid door altviool, klarinet, contrabas en pijporgel wordt een brug geslagen tussen de oude muziek van Hildegard von Bingen en de nieuwe van Steven Kamperman. Alle muziek is geschreven en gearrangeerd door deze componist.
Zelf zegt hij hierover: “De voorstelling begint met de pure, verstilde en onbewerkte Gregoriaanse klanken uit Ordo Virtutum. Daarna vertelt mijn eigen muziek in contrasterende scènes Hildegards levensverhaal, waarin vooral haar wereldse kant aan bod komt. Gaandeweg de voorstelling voeg ik aan de muziek van Hildegard moderne, maar toch ook melodieuze begeleidingen toe. Onze werken raken zo meer en meer verweven. Ik heb een veelheid aan invloeden verwerkt, zelfs blues en flamenco. In de geest van de vrijplaats, die haar klooster geweest moet zijn.”
Opera van nu, Gregoriaans van toen gaat op 10 november in premère tijdens November Music in Den Bosch. Nadien volgen er opvoeringen in diverse plaatsen in het land. Het Orgel Trio+, bestaande uit altviolist George Dumitriu, klarinettist Steven Kamperman, contrabassist Dion Nijland en op pijporgel Berry van Berkum, hanteert de moderne instrumenten.
REDACTIE
Foto’s GEMMA VAN DER HEYDEN