“Ik weet eigenlijk niet of ik Nederlands of Engels moet spreken.” Marike van Dijk spreekt een langzaam vollopende zaal Hertz toe na het nummer ‘Sevens’ van Ella Zirina te hebben gespeeld. Ze is met haar Nu-Art Orchestra de opener van festival Orange Jazz Days, op de dag dat haar album ‘Tivoli Sessions’ is verschenen. Elk stuk is van een ander lid van haar band, waardoor de stijl telkens verandert. Het maakt dat de tijd op is voordat iedereen er erg in heeft. “Do we have time for one more?” Die vraag wordt met luid gejuich ontvangen, een fantastische opener van een gloednieuw festival.
Bij Joris Roelofs’ Red Flag in Club Nine valt vooral op dat er veel gepraat wordt. Maar dat is nodig, omdat de basklarinettist de kruising tussen strijd- en volksmuziek en linkse politiek onderzoekt. En daar is uitleg bij nodig. Wanneer Joris Roelofs zijn basklarinet bespeelt is het indrukwekkend wat voor een geluid hij produceert. Ook zijn ideeën zijn origineel, maar zijn uitleg bij de stukken duurt wat lang, waardoor er weinig opbouw in de set te ontdekken is.
Inmiddels valt op dat de drie zalen die op vrijdag – de eerste dag van het festival – in gebruik zijn alle drie goed bezocht worden. Het tweede concert in de Hertz, de grootste zaal, is voor het Jazz Orchestra of the Concertgebouw, ook een vaste gast op het North Sea Jazz. Ze eren het werk van ‘de grote recalcitrant’ Misha Mengelberg en doen dat met verve. Rollo II en Who’s Bridge komen onder meer voorbij en bij elk stuk wordt er fantastisch gesoleerd door verschillende bandleden. De ritmesectie staat als een huis, ze swingen zoals wel vaker de pan uit.
Dan begint boven in Cloud Nine Zach Lober’s NO FILL3R, met Suzan Veneman, Jasper Blom en Paul Acket Award-winnaar Sun-Mi Hong. Vooral zij steelt de show door constant accenten te leggen, juist hard of zacht te spelen. Lober’s contrabas gaat gestaag door, terwijl ook Veneman en Blom elkaar uitdagen, maar ook geweldig aanvullen. Indrukwekkend is Lober wanneer hij in z’n eentje de zaal muisstil krijgt.
Tineke Postma en Marc van Roon sluiten in Club Nine de dag af. Hun eerste duo-album verschijnt binnenkort. Een eerste voorproefje is erg mooi. Van Roon en Postma geven elkaar veel ruimte, en vooral de solo’s van Postma zijn soms erg intens. Hoogtepunt is de ballad Tempus. Jammer van Club Nine is dat wanneer de deur opengaat je Cloud Nine (PARRA.DICE) heel goed hoort. Het is soms een lompe interruptie van hun breekbare muziek, die nogal eens bijna verzandt in kamermuziek, maar het duo laat zich niet kennen. “Het is daar echt veel gezelliger hoor”, grapt Postma.
Dag twee begint net als de eerste dag met een big band, ditmaal het Paradox Jazz Orchestra onder leiding van Chris Muller. Ze trappen de dag spetterend af met een ode aan Ruud Bos, bekend van composities voor film en televisie. Het optreden wordt een paar keer verstoord door wat technische problemen, maar het spelplezier en afwisseling van tempo en lyriek compenseren dat ruimschoots.
Na afloop haasten velen zich naar Cloud Nine, waar het Mete Erker trio +1 speelt. Ze trappen af met Ghosts van Albert Ayler, een van zijn grote invloeden en dan volgt muziek van zijn laatste album Tilburg-Noord, om daarna een klein abstract stuk op de schuifsax te spelen. “Om jullie erbij te houden”, maar dat is totaal niet nodig. A Realm of Nows van Harmen Fraanje bouwt langzaam op naar een fantastisch hoogtepunt, waarbij elk bandlid wat meer van zijn virtuoze kant kan laten zien.
Ook Trinkle, geschreven door Jeroen van Vliet valt op door een serene schoonheid. De muzikanten brengen elkaar naar grote hoogte, er verandert constant iets waardoor je gespannen blijft luisteren. Maar vooral de prachtige, diepe toon van Erkers tenorsaxofoon valt op, gesteund door een geweldige ritmesectie.
Ook in een stampvolle Cloud Nine, Kika Sprangers met haar NSJ Quintet. Ditmaal zonder het Nederlands Kamerkoor brengt ze de compositieopdracht voor North Sea Jazz ten gehore. “Groots uitpakken in het klein”, zegt ze. The Way Wild Rivers Flow is een samenhangend geheel waar meer dan genoeg ruimte is voor iedereen. Het is meeslepend, tragisch en hoopvol. Net als op North Sea Jazz betovert het kwintet de zaal met gemak.
Tussen deze bedrijven door speelt Yuri Honing in de Hertz, waar het kraakheldere geluid opvalt. Er speelt nu eens geen bigband, waardoor je de vier muzikanten perfect van elkaar kunt onderscheiden. Joost Lijbaart op drums heeft een arsenaal aan spullen mee, Wolfert Brederode speelt lyrisch en ook Honing laat vanaf zijn eerste noten horen waarom hij een boegbeeld van de Nederlandse jazzscene is. Het is een band waar schoonheid centraal staat, waar niemand elkaar overstemt. Moeiteloos brengen ze de stukken ten gehore, ze lijken altijd in vorm te zijn.
Het was keuzes maken, zoals het een goed festival betaamt, maar wie zich haastte kon ook nog een glimp opvangen van Waan, het project van altsaxofonist Bart Wirtz en toetsenist Emiel van Rijthoven. Electro, minimal, jazz, funk, er komt een heel scala aan genres voorbij. Dat in combinatie met de duistere zaal Pandora, de neonlampen en silhouetten van de band, doet nog het meest denken aan een obscure technohal. Het werkt, de associatie met een soort onderwereld komt al snel boven, maar een beetje eentonig wordt het al snel.
Eric Vloeimans kreeg in een overvolle Hertz de eer om zijn nieuwe project Pico Bello Extended voor het eerst ten gehore te brengen. Tijdens het schrijven van deze suite leidde het hem naar het thema oranje. Het resultaat is een mix van jazz, klassiek en Arabische muziek die zowel feestelijk als bloedstollend mooi wordt gespeeld. Vloeimans is goed gemutst, zoals altijd, speelt ontroerende melodieën om vervolgens het publiek weer op te zwepen. Het Petit Dessert, zoals hij het noemt, is een waardig afsluiter.
Naast de Pandora was er op zaterdag ook een programma op Park 6, waar men kan eten, drinken en kletsen. Ben van den Dungen speelde er als veteraan met zijn band SLY M. Shout ‘Em Aunt Tilly van Duke Ellington, The Hippest Cat In Hollywood van Horace Silver, de traditie zat er goed. En swingen kunnen ze, maar het was jammer dat ze op een plek stonden waar het gros van de mensen een goede band vooral als achtergrondmuziek tot zich nam.
Onvergetelijke afsluiter: het ICP Orchestra. Drummer Bennink komt op met wandelstok, vertelt over wat lichamelijk ongemak om vervolgens zijn drumstel bijna doormidden te slaan. Onder het spelen repareert hij zijn bassdrum, laat z’n stok vallen maar het staat een avond vol eigenzinnigheid en onvoorspelbaarheid totaal niet in de weg. “Dat is nou echte jazz”, roept Bennink als er bij aanvang nog Monk gedraaid wordt.
Het ICP speelt ontroerend, vervreemd, en laat het publiek, en zichzelf, hardop lachen. Die combinatie van eigenzinnigheid, relativisme en humor werkt bijzonder goed. Laten we blij zijn dat het nog bestaat.
Het programma zondag is het European Alto Festival, opgericht door Benjamin Herman in 2011. Beide concerten zijn in Cloud Nine, dus niemand hoeft zich op de afsluiter van het weekend zorgen te maken over het missen van een geweldig optreden. De eer is eerst aan Kasper Rietkerk, woonachtig in Londen. Met zijn debuutalbum The Island werd hij genomineerd voor een Edison, als beste nieuwkomer.
Zijn optreden is fraai, de muzikanten uit Engeland die hij heeft meegenomen onderscheiden zich zo nu en dan, maar wat blijft hangen is dat het wat braaf overkomt. Elke keer wanneer er iets dreigt te schuren of te ontbranden wordt dat de kop ingedrukt. De muziek is mooi, en verveelt niet, maar het is binnen de lijntjes.
Dan Herman, die als opdracht had gekregen alleen Nederlandse stukken te spelen. “Geen probleem”, volgens Herman, die meteen toegeeft dat hij een beetje vals heeft gespeeld door een Japanse en Koreaanse saxofonist mee te nemen. Niemand die hem dat kwalijk neemt wanneer ze beginnen met Rumboon van Mengelberg; wat een ritmesectie, en geweldige solo’s. Altsaxofoniste Erena Terakubo steelt meerdere keren de show.
Er wordt stevige bop gespeeld, maar ook het wat vrije, spirituele werk wordt onder handen genomen. About a Flower, geschreven door Timothy Banchet is de enige ballad die het optreden kent. Echt de enige? Nee, Herman en zijn band spelen wederom vals. Terakubo stelt voor om als eerste toegift In A Sentimental Mood van Ellington te doen. Geen Nederlands stuk, dat klopt, maar welke kniesoor let daar nu nog op? Na zo’n middag, zo’n weekend, en na een laatste ‘korte voor Misha’ gaat iedereen meer dan voldaan en met een enorme glimlach naar huis.
THOMAS KOK
ORANGE JAZZ DAYS
TivoliVredenburg, 3, 4, 5 oktober ’25
Nu-Art Orchestra
Marike van Dijk – altsaxofoon
Tineke Postma – altsaxofoon
Jessie Breve – baritonsaxofoon
Wies van Toledo – tenorsaxofoon
Joao Driessen – tenorsaxofoon
Vincent Veneman – trombone
Suzan Veneman – trompet
Ellister van der Molen – trompet
Alvaro Jimenez – trompet
Diederik Rijpstra – trompet
Nabou Claerhout – trombone
Maxine Troglauer – trombone
Louk Boudesteijn – trombone
Ella Zirina – gitaar
Franz von Chossy – piano
Tabea Kind – contrabas
Mareike Wiening – drums
Joris Roelofs – Red Flag
Joris Roelofs – basklarinet
Jazz Orchestra of the Concertgebouw
Zach Lober’s NO FILL3R
Suzan Veneman – trompet
Jasper Blom – tenorsaxofoon
Zach Lober – contrabas
Sun-Mi Hong – drums
Tineke Postma & Marc van Roon
Tineke Postma – alt- en sopraansaxofoon
Marc van Roon – piano
Paradox Jazz Orchestra
Chris Muller – bandleider
Koen Smits – trompet
Wim Both – trompet
Alvaro Artime Jimenez – trompet
Robin Rombouts – trompet
Jel Jongen – trombone
Martin van den Berg – trombone
Sander Vets – trombone
Gregor Sperzel – trombone
Paul van der Feen – altsaxofoon
Daniël Daemen – altsaxofoon
Jesse Schilderink – tenorsaxofoon
Guido Nijs – tenorsaxofoon
Jessie Breve – baritonsaxofoon
Rembrandt Frerichs – piano
Jos Machtel – contrabas
Niek de Bruijn – drums
Mete Erker trio + 1
Mete Erker – tenorsaxofoon
Floris Kappeyne – piano
Tijs Klaassen – contrabas
Wouter Kühne – drums
Waan
Bart Wirtz – altsaxofoon
Emiel van Rijthoven – toetsen
Matteo Mazu – contrabas
Mark Schilders – drums
Yuri Honing Quartet
Yuri Honing – tenorsaxofoon
Wolfert Brederode – piano
Gulli Gudmundsson – contrabas
Joost Lijbaart – drums
Kika Sprangers NSJ Quintet
Alistair Payne – trompet
Kika Sprangers – alt- en sopraansaxofoon
Reinier Baas – gitaar
Tijs Klaassen – contrabas
Jonas Burgwinkel – drums
Eric Vloeimans Pico Bello Extended
Eric Vloeimans – trompet
Mark Tuinstra – gitaar
Jasper le Clerq – altviool
Jörg Brinkmann – cello
Udo Demandt – drums
Ben van den Dungen’s SLY M
Ben van den Dungen – tenor- en sopraansaxofoon
Miguel Rodriguez – piano
Steven Willem Zwenink – contrabas
Mitchell Damen – drums
ICP Orchestra
Michael Moore – altsaxofoon, klarinet
Ab Baars – tenorsaxofoon, klarinet
Tobias Delius – tenorsaxofoon, klarinet
Thomas Heberer – trompet
Joost Buis – trombone
Mary Oliver – altviool
Harald Austbø – cello
Guus Janssen – piano
Ernst Glerum – contrabas
Han Bennink – drums
Kasper Rietkerk KRSIX
Kasper Rietkerk – altsaxofoon
Max McLeish – trombone
Alex Lockheart – gitaar
Benji Brown – piano
Toby Yapp -contrabas
Jonah Evans – drums
Benjamin Herman’s European Alto Festival
Benjamin Herman – altsaxofoon
Erena Terabuko – altsaxofoon
Miru Han – altsaxofoon
Timothy Banchet – piano
Veerle van der Wal – contrabas
Yoran Vroom – drums
