Paul van Kemenade reikt naar weer nieuwe vergezichten

Ruim veertig jaar actief zijn als jazzmusicus, je telkens maar weer vernieuwen en/of verplaatsen in andere muziek, zou daar ooit een einde aan komen? Als je Paul van Kemenade als voorbeeld neemt, dan is het antwoord voorlopig ‘nee’. De inmiddels 63-jarige altsaxofonist heeft samenwerking gezocht met de elektronicagoeroe Budha Building en dat levert totaal nieuwe vergezichten op.

Het vierde live-streamconcert in de serie 1,5 Meter Sessies van muziekpodium Paradox toonde die zich weer vernieuwende Paul van Kemenade, die de ongebreidelde mogelijkheden van computers, elektronica, etnische-, wereld- en eigentijdse popmuziek, techno en ambient naast zich in de ervaren handen had gelegd van Budha Building. Dit is het geesteskind en tegelijk het manifeste voertuig van musicus Hans Timmermans, die met dit eenmansorkest een ultieme uitdaging vormt voor eenling Van Kemenade. Beiden verzorgden een verbluffend tweede deel van dit vierde live-streamconcert.

De tandem Van Kemenade-Budha Building speelde al wel in het buitenland, met name in Rusland, maar is hier te lande nog nauwelijks te horen geweest. Een Russische tournee vorig jaar leverde zo’n gedegen samenwerking en mooi materiaal op, dat beide musici in december 2019 de Tafelbergstudio in Tilburg in gingen en de cd Russian Roads opnamen. Het album werd deze avond gepresenteerd en in zijn geheel ten gehore gebracht.

Paul van Kemenade begeeft zich met deze muziek in weer een nieuwe richting. Hij heeft er al zovele gezocht en gevonden. Je zou kunnen zeggen dat hij steeds als een reptiel zijn oude huid afwerpt. Die vergelijking gaat echter een beetje mank, want als hij dat zou doen, kon hij niet terug grijpen op het rijke oeuvre dat hij tot nu toe heeft ingericht. En uiteraard ook niet zijn unieke muzikale verworvenheden en groots vakmanschap benutten. Nee, Paul van Kemenade bewandelt gewoon een weg die telkens nieuwe vergezichten oproept en die hij steevast vol omarmt. Bij hem een volstrekt natuurlijke gang van zaken.

En daartoe behoort kennelijk ook zijn nieuwe speelhouding op het podium; niet staande achter een microfoon, maar zittend op een stoel naast de uitgebreide elektronicatoko van Budha Building. Dat was even met de ogen knipperen, maar het wende snel want die nieuwe positie versterkte zonder meer de intimiteit van de muziek. Plus het gevoel dat de concentratie van de altsaxofonist hiermee was gediend. Waarmee nieuwe dimensies zijn geopend.

De totaalklank van Paul van Kemenade en Budha Building doet enigszins denken aan die van Jan Garbarek en het Hilliard Ensemble. Met name door het gevoel van oneindigheid dat wordt gecreëerd. Bij Garbarek/Hilliard ging het echter vooral om onverbiddelijke schoonheid, die kost wat kost overeind diende te worden gehouden. Paul van Kemenade streeft andere doelen na: hij keert grotendeels terug naar het oude ambacht van jazzmusicus: jezelf uitdagen, alleen op strooptocht gaan door het land van de fantasie, en vooral je speelkracht alle ruimte geven. En uitgedaagd worden door Budha Building, de elektronicabom die door zijn onbegrensde mogelijkheden de grote jongen kan uithangen; David tegen Goliath zo’n beetje.

De videocamera registreerde kort een gedenkwaardig moment: een muziekstandaard links in beeld, een contrabas die rust op de vloer en die eenzame blazer die op een stoeltje zijn ziel en zaligheid uitvent aan veertig jaar jazz beleven en propageren. Dát is Paul van Kemenade, de componist, uitvoerder en vernieuwer, nú.

In het eerste deel van het concert trad Van Kemenade aan met het al tien jaar bestaande Three Horns and a Bass (THAAB). Er stonden vijf stukken op de lessenaar. Geopend werd met Mrs. City dat even onder mindere geluidskwaliteit leed, maar al meteen een ingehouden Paul van Kemenade liet horen, gevolgd door de bugelklanken van Angelo Verploegen en de tromboneweefsels van Louk Boudesteijn. De opbouw was als vanouds; de instrumenten drongen zich gaandeweg op, het tempo ging omhoog, de contrabas kroop uit zijn hol om uit te monden in een gezamenlijke improvisatie.

Take It Easy is een stuk dat THAAB niet vaak speelt. Beetje jammer, want alleen al de wijze waarop blues ook kan worden geïnterpreteerd is het aanhoren meer dan waard. Verrassend was Spaghetti Stress: kort en vooral stormkrachtachtig met een dirigerende Van Kemenade. Het slotstuk WhatsAppening rustte voornamelijk op één lange improvisatie, uitgespreid over diverse tempi. Het was een waar blijk van de sterke groepsdrang die heerst bij Three Horns and a Bass. Een kwartet dat een vorige fase van het kunstenaarschap van Paul van Kemenade vertegenwoordigt, maar tijdloze muziek maakt. Misschien was Mex, ooit geschreven uit liefde voor zijn dochter en het voorlaatste stuk van de eerste set, er het springlevende bewijs van. De componist heeft er deze compositie en hopelijk ook zijn dochter, het eeuwige leven mee gegeven.

RINUS VAN DER HEIJDEN
Foto’s GEMMA KESSELS

PAUL VAN KEMENADE EN THREE HORNS AND A BASS // BUDHA BUILDING – 1,5 METER SESSIE

Paradox Tilburg, 22 mei ‘20

Paul van Kemenade – altsaxofoon
Angelo Verploegen – bugel
Louk Boudesteijn – trombone
Wiro Mahieu – contrabas

Budha Building (Hans Timmermans) – computer en elektronica

Deze 1,5 Meter Sessie betrof een live streaming concert. Tijdens de uitvoering werd al volop gedoneerd. Wie dit alsnog wil doen hanteert de volgende mogelijkheden:

Paradox: https://paradox.stager.nl/web/tickets/432026

PayPal: https://www.paypal.com/cgi-bin/webscr?cmd=_s-xclick&hosted_button_id=5726SX2ARCKHQ&source=url