Nu het voor de grotere jazzfestivals steeds moeilijker wordt om het hoofd boven water te houden lijken mini-jazzfestivalletjes, zoals in Zeist, op te bloeien. “Ik kwam op het idee voor huiskamerconcerten toen ik een keer in Den Bosch optrad en bij zo’n huiskameroptreden terecht kwam”, vertelt fluitist Mark Lotz, tevens initiator en organisator van Jazz on the sofa.
De opzet van het goed bezochte mini-festival Jazz on the sofa is bijzonder. Gesteund door de gemeente Zeist, lokale sponsors en vrijwilligers vond dit festival voor de negende keer plaats in huizen van sponsors die hun woonkamer ter beschikking stelden, een design meubelzaak, de Vrije Hogeschool en het Slot Zeist. Zes podia op loopafstand waar zes groepen tegelijkertijd drie mini-concertjes van een half uur gaven.
Een opzet die het onmogelijk maakt om je keuze halverwege een optreden te veranderen. Voor JazzNu betekende het dat de hier optredende jazztop met altsaxofonist Michael Moore, het vocale duo van zangeres/componist Fleurine en de Braziliaanse pianiste Elizabeth Fadel, en het duo van saxofonist Maarten Hogenhuis en gitarist Jesse van Ruller, voor een keer moest worden overgeslagen.
“Voor het eerst ligt deze keer de nadruk op een bredere invulling van jazz”, zegt Mark Lotz. “We hebben verschillende muzieksoorten bij elkaar gezocht.” Het festival werd geopend met zo’n spannende stijlconfrontatie in meubelzaak Van Tellingen die zijn showroom ter beschikking had gesteld aan gypsygitarist Mozes Rosenberg en jazzgitarist Anton Goudsmid. Het was het enige podium van het festival waar letterlijk in een sofa gezeten naar de muziek werd geluisterd.
Mozes, de jongste broer van de befaamde gypsygitarist Stochelo Rosenberg, zette met zijn karakteristieke zangerige Sintigeluid Swing Gitane in. Anton Goudsmit, die de hele jazzgitaartraditie uitademt, reageerde alert met zijn aardse geluid. De gitaristen probeerden niet in elkaars stijl te spelen of elkaar te overtroeven, maar lieten beide stijlen met elkaar samenvloeien waarbij een nieuwe sound ontstond. Precies zoals Mark Lotz dat voor ogen had. Bij de vier-om-viertjes die ze speelden vielen alle stijlverschillen, die er zeker waren, weg. Uit de notenwatervallen van Mozes en de jazzgitaartraditie van Goudsmit die elkaar liefdevol omarmden, ontstond een bedwelmend geluid dat tot nieuwe vergezichten leidde.
Zo’n grensoverschrijdende ontmoeting gebeurde ook in een van de kleinere woonkamers waar ademloos werd geluisterd naar saxofonist Ad Colen en pianiste Margreet Markerink. Hun stijlafstand leek nog groter dan die van Rosenberg en Goudsmit. Het pianospel van Markerink bevindt zich volledig binnen het klassieke-muziekdomein, terwijl Colen een jazzsaxofonist pur-sang bleef.
Het verschil kon niet groter, maar ook hier gebeurde er een klein wondertje waarbij de pompende akkoorden van Markerink en haar subtiele rechterhand een melancholieke tangosfeer over het kamerbrede geluid van Colen legden. De stijlontmoeting van Markerink en Colen leidde tot een emotioneel gevoel bij zowel Astor Piazzolla’s Regreso al Amor als bij Colens eigen compositie Frazione. Colen verpakte met zijn dikke, vette geluid, de intimiteit van Markerink tot een mooi cadeau voor de luisteraars.
Bij het laatste van de drie concerten diende zich de vraag aan of zoiets als daarvoor, ook kon gebeuren bij Mark Lotz zelf, die zich met de Mandala Tribe misschien wel de grootste uitdaging had opgelegd. Zou jazz ook zo’n fraaie mix opleveren met klassieke Indiase zang van Shashwathi Jagadish?
In het begin nog zeker niet, toen in een raga de tabla’s van Heiko Dekker en de zang van Jagadish weliswaar het ultimo van improvisatie lieten horen, maar waarbij jazz ver achter de horizon verdwenen leek. Totdat toetsenist Stefan Schmidt en fluitist Lotz een soort Bollywood-gevoel dat de raga’s opriepen, hún domein in trokken. Schmidt liet de raga’s swingen, terwijl de tabla’s hun ritmische rijkdom in al hun glorie openden. Lotz voorzag intussen de muziek van een zacht randje.
Shashwathi Jagadish zong nog precies hetzelfde, helemaal in de klassiek Indiase traditie. Het leek een anachronisme dat niet paste in de vrije jazz-interpretatie van de raga, maar het omgekeerde was waar. Van vermenging was geen sprake, wel van het onderling stutten waarbij beiden er sterker uitkwamen. Het leek een onmogelijk experiment, maar Mark Lotz kreeg gelijk. Het werd een festival waarbij de muzikale stijlverschillen, hoe groot ook, tot spannende en vernieuwende muziek leidden.
Tekst en foto’s TOM BEETZ
JAZZ ON THE SOFA
Diverse podia in Zeist, 12 oktober 2025
Mozes Rosenberg & Anton Goudsmit
Mozes Rosenberg – gitaar
Anton Goudsmit – gitaar
Mandala Tribe
Shashwathi Jagadish – zang
Mark Lotz – fluit, bansuri
Heiko Dijker – tabla
Stefan Schmid – toetsen, elektronica
Ad Colen & Margreet Markerink
Ad Colen – sopraan- en tenorsaxofoon
Margreet Markerink – piano
Michael Moore
Michael Moore – altsaxofoon, klarinet
Fleurine’s Flowers
Fleurine – zang, gitaar
Elisabeth Fadel– zang, piano, accordeon
Floor Polder – fluit, backing vocals
Jesse van Ruller & Maarten Hogenhuis
Maarten Hogenhuis – altsaxofoon
Jesse van Ruller – gitaar
