Jazz in Duketown valt en staat met het weer, schreef ik in mijn vorige verslag over de eerste festivaldag. Wat dat betreft gaf dit jaar een samenvatting van wat er in eerdere jaren is voorgevallen. Tijdens zaterdag en een dag later op Eerste Pinksterdag zagen we zowel weg geregende (en wegrennende) bezoekers als bomvolle zonovergoten pleinen met de fijnste jazz die je kon voorstellen. Op Pinksterzondag liepen zoals vanouds veel kleine straatjes volledig vast en waren er soms lange rijen om binnen te komen bij aantrekkelijke binnenactiviteiten.
Ook het Classic Quartet van Paul van Kemenade had zijn zinnen gezet op een samenvatting van de enorme hoeveelheid jazz die dit kwartet de afgelopen 35 jaar heeft gemaakt. Het is hoe dan ook vreemd gegaan. Nog maar een paar jaar geleden kondigde Van Kemenade het laatste optreden van dit kwartet aan. Dit jaar gaat Van Kemenade op 24-12-24 met pensioen. Hij maakt van zijn laatste jaar als actief uitvoerend jazzmuzikant een superjaar met tachtig concerten en juist dit slotjaar speelt het Classic Quartet daarin een sleutelrol.
Van Kemenade is niet ziek, misselijk of het optreden moe. Wat hij nu liet horen, toont aan dat hij en zijn hofje hun hoogtepunt hebben bereikt. Beter kan niet, wel slechter. Het klonk nu anders dan de laatste tijd. Fris als een hoentje. Met nummers die totaal nieuw leken. Die ‘nieuwe’ nummers waren in feite stokoud. Van Kemenade had ze opgediept uit zijn eigen oeuvre, wat voor hem net zo’n ontdekking was als voor de luisteraar. Composities die veel beter waren dan hij ooit had gedacht. En met vijftig jaar vakmanschap achter de rug, gespeeld met de kwaliteit die deze composities verdienen. Zijn samenvatting bestond uit oude en gloednieuwe nummers. Composities ook die de tijdgeest van de jaren zeventig en tachtig terughaalden en jeugdsentiment opriepen.
De groep Omawi riep ook gevoelens op, dankzij een vrije improvisatie van drie musici die zich genesteld hebben in de hedendaagse jazztop. Contrabassist Wilbert de Joode kondigde aan dat dit niet altijd kan, maar met deze musici wel. Met Marta Warelis aan de piano en Onno Govaert achter de drums. Zo’n improvisatie zonder enige afspraak kan lukken met de musici, maar er moet ook interactie tussen hen en de luisteraar zijn. Dat is voor iedereen anders, maar bij mij kwam het moeizaam binnen. Op momenten kwamen de drie mooi samen, maar veel structuur hoorde ik niet. Waar gaat dit naar toe? vroeg ik mij af en toen was het plotseling afgelopen.
Bij pianist Joey Alexander hoef je die vraag niet te stellen. Lekkere recht-toe-recht-aan muziek met hier en daar een toefje Caribische latin. Net zo hard swingend maar niet zo opgelegd als bij zijn vader Monty Alexander. Je zou kunnen zeggen dat Joey muziek maakt die net iets smaakvoller is dan die van zijn vader, al kan hij het gebruik van een keyboard om wat gillende fluittonen te produceren, beter weglaten.
De kwaliteit van dit festival kwam het best tot zijn recht op zondag, tevens de slotdag van Jazz in Duketown. Van de programmering kun je zeggen dat die zo goed was, dat meerdere niet te missen optredens noodgedwongen gemist moesten worden. Het werd een dag om je jazzvingers bij af te likken. Een dag waarop de podia die gericht zijn op een breder publiek goede zaken deden.
Zo had je nooit kunnen denken dat de groep Undercurrent met toch best ‘moeilijke’ hedendaagse jazz, vaak modern-creative genoemd, bij verschillende soorten bezoekers zo veel los maakte. Het zachte West-Coast-achtige geluid van saxofonist Iman Spaargaren mengde prachtig met de felle trompet van Suzan Veneman. Veneman was slechts gast bij het trio, maar juist deze combinatie gaf de groep zijn volle geluid en spanning, waarmee van een gewoon trio een verleidelijk kwartet werd gemaakt. Het toegestroomde publiek bleef geboeid luisteren.
Later op hetzelfde Kerkplein bij de Belgische groep KAU stonden die mensen er nog steeds en gebeurde het omgekeerde. Dat de retestrakke elektronische, groovy jazz het plein aan het dansen kreeg wekte weinig verbazing. Wel dat mensen die zweren bij modern-creative net zo genoten van het onontkoombare dreunende ritme van de drums. Hoe dat kwam? Omdat hier van elektronica muziek werd gemaakt, met kleine ritmische laagjes en spanning, die zowel uitnodigde om te luisteren als om wild bij te dansen.
Toch zullen velen hun aandacht meer op de Markt hebben gericht, waar traditie en hedendaagse jazz met elkaar werden verbonden. Benjamin Herman, van vele markten thuis, had zijn hardbop-jazzgroep meegenomen. In zekere zin – zijn naam werd maar een enkele keer genoemd – was dit een eerbetoon aan de in 2019 overleden dichter, muzikant en jazzliefhebber Jules Deelder. De muziek die hij leuk vond werd gespeeld. De muziek die hij in zijn platenkast had staan, van Hank Mobley tot Chico Hamilton.
Het is muziek die velen van ons in zijn/haar platenkast zouden willen hebben. Lekker en een beetje uit de losse pols. ‘Nice and sleazy’, zoals Benjamin Herman het noemde. Herman die zich hierbij als een vis in het water voelt, deed deze muziek op zijn manier nog eens dunnetjes over. Dankzij zijn heerlijk swingende ritmetrio werd dit een van de hoogtepunten van de dag.
In dit verband moet zeker de achttienjarige contrabassiste Veerle van der Wal worden genoemd. Pas in haar eerste jaar op het conservatorium stond ze daar te bassen alsof ze al jaren door de wol was geverfd.
Waar deze jazz toe kan leiden hoorden we bij Emma Rawicz. Deze jonge saxofoniste is een nieuwe vertegenwoordiger van de vernieuwende Londense jazzscene. Zij heeft een geluid van beton, een arsenaal aan verfrissende ideeën en een groep met de inmiddels redelijk befaamde pianist Ivo Neame. Rawicz heeft een verhaal te vertellen. Soms doet ze dat met veel noten. Als een soort ‘sheets of sound’ verbindt ze de noten aan elkaar. Heel ver weg van Coltrane, veel meer Michael Brecker, maar dan op haar eigen manier. Daar gaan we zeker meer van horen.
Bebop, hardbop, swing. Benjamin Herman deed dat met zijn vieren, pianist Peter Beets nam daarvoor achttien man en vrouw mee. Niet bescheiden, maar wel een echte big band. Rob Horsting had de arrangementen geschreven. Strak spelend, toch bijzonder voor een big band die niet wekelijks op een podium staat, werd door bijna alle leden gesoleerd. Zó uitstekend dat er geen vraagteken geplaatst hoefden te worden. Scheuren en schetteren kon deze band als geen ander, alsof de oude tijden van Count Basie terug waren. Beets die piano en keyboards speelde, had een mooie interactie met gast Sven Figee, die zijn Hammondorgel kon laten rochelen, vibreren of een romantisch lied liet zingen.
Op weg naar het hoogtepunt van Jazz in Duketown 2024 moeten we zeker eerst een vocaliste uit Letland noemen. Met haar groep NAVIS gaf zangeres Liva Dumpe een prachtig intiem en bijzonder concert waar Letse volksliedjes en jazz een gelukkig huwelijk met elkaar waren aangegaan.
Liva begon met een woordloos geluid vanuit het balkon van de Toonzaal, terwijl saxofonist Jasper Blom uit de kleedkamer liep en dezelfde toon blies. Met dit perfecte samenvloeien werd dit huwelijk gesloten en het werd alleen maar mooier. Na een paar nummers waarin Dumpe haar stem als een instrument gebruikte voor een duo met Blom, ideaal ritmisch ingebed door drums en bas, ging ze over tot het vertolken van Letse volksliederen. Ze werden door haar uitgelegd. En zowaar, we hoorden een weggelopen koe, vogels die elkaar het hof maakten, of jaloers op elkaar reageerden. Maar we hoorden vooral Liva Dumpe zingen en Jasper Blom die lieve woordjes fluisterde.
Zangeres Jazzmeia Horn was nog nauwelijks bekend in Den Bosch. Vanaf deze Pinksterzondag zal dat niet meer het geval zijn. Om acht uur zou zij op het grote podium van de Markt beginnen. Een stuk of twintig mensen stonden om die tijd tegen de rand van het podium gedrukt om, zonder veel resultaat, nog enige bescherming te zoeken tegen een enorme onweersbui. Verder leek Den Bosch uitgestorven.
Nadat dit vermetele groepje voor hun moed en vasthoudendheid door de aankondiger bedankt werd en het een kwartier later zo maar droog werd, kwam niet alleen de zon maar ook Jazzmeia Horn op. Toen vanaf de eerste noten duidelijk werd dat hier iets bijzonders gebeurde, liep de Markt binnen de kortste tijd weer stampvol. Jazzmeia Horn begon met standards. In Our Love Is Here To Stay werd duidelijk dat ze met haar interpretatie daaraan een eigen draai had gegeven. Doe Ella Fitzgerald, Sarah Vaughan, Carmen McRae, Dinah Washington, Rachelle Ferrell en nog een tiental anderen in een jazzmixer, giet er een flinke scheut gospel en een stem om iedereen wakker te schreeuwen bij, en je hebt Jazzmeia Horn. Je hoeft niet te weten dat zij het vak in de Baptistenkerk heeft geleerd. Dat hoor je gewoon.
De religie is uit de muziek verdwenen, maar niet uit haar stem. Een meedogenloos gevoel voor swing is ervoor in de plaats gekomen. Samen met zangeres Samara Joy zijn zij de ‘leading ladies’ van hun generatie. Of ze nu standards zingt of eigen nummers, haar benadering is een van totale vrijheid binnen het schema van het liedje.
Het leidt tot een vernieuwde vorm van iets dat in wezen al lang bestaat. In Darn That Dream dreigde het nog even mis te gaan. “Ik zing nooit ballads op een festival,” zei ze. Maar toen het publiek daar massaal om vroeg zette ze deze moeilijk te zingen ballad in. Niet helemaal zuiver, waarna pianist Jordan Williams met de mooiste pianosolo van Jazz in Duketown alle plooien glad streek.
Tekst en foto’s TOM BEETZ
JAZZ IN DUKETOWN
Diverse locaties binnenstad Den Bosch, 18 en 19 mei ‘24
Joey Alexander Trio
Joey Alexander –piano
Kris Funn – contrabas
Jonathan Barber – drums
Omawi
Marta Warelis – piano
Wilbert de Joode – contrabas
Onno Govaert – drums
Paul van Kemenade Classic Quintet
Paul van Kemenade – altsaxofoon
Louk Boudesteijn – trombone
Jeroen van Vliet – piano
Eric van der Westen – contrabas
Pieter Bast – drums
Undercurrent Trio & Suzan Veneman
Suzan Veneman – trompet
Iman Spaargaren – tenorsaxofoon
Guillermo Celano – gitaar
Marcos Baggiani – drums
NAVIS
Liva Dumpe – zang
Jasper Blom – tenorsaxofoon, basklarinet
Sean Fasciani – contrabas
Felix Schlarmann – drums
Benjamin Herman Quartet
Benjamin Herman – altsaxofoon
Timothy Blanchet – piano
Veerle van der Wal – contrabas
Yoran Vroom – drums
Emma Rawicz
Emma Rawicz – tenorsaxofoon
Ivo Neame – piano
Kevin Glasgow – contrabas
Afas Sirkis – drums
KAU
André Breidlid – drums
Matteo Genovese – basgitaar
Jan Janzen – toetsen
Jazzmeia Horn
Jordan Williams – piano
Steve Zwanink – contrabas
Onbekend – drums
Peter Beets New Jazz Orchestra ft Sven Hammond
Libbe Oosterman – dirigent
Peter Beets – piano, keyboard
Sven Figee – Hammondorgel
Simin Osuma – contrabas
Sander Smeets – drums
Mo van der Does – altsaxofoon
Jeline Weening – altsaxofoon
Gideon Tazelaar – tenorsaxofoon
Fleur Peereboom – tenorsaxofoon
Jessie Brevé – baritonsaxofoon
Pablo Martinez – trombone
Oliver Emmitt – trombone
Peter Keijsers – trombone
Bart van Gorp – bastrombone
Pilvi Kokkonen – trompet
Rodolfo Neves – trompet
Ellister van der Molen – trompet
Charlie Philips – trompet
Gidon Nunez Vas – trompet
www.jazzinduketown.nl
