‘That was some fucked up shit. And maybe some beauty.’ Dat zegt bandleider, saxofonist en pionier in de freejazz, Mats Gustafsson halverwege de set van het Fire! Orchestra in een bijna uitverkocht Bimhuis. Het orkest verzorgt een concert waarbij de waanzin en schoonheid constant stuivertje wisselen. Absoluut niet gemakkelijk, maar zeker bevredigend.
Johan Berthling op basgitaar en de eerder genoemde Gustafsson staan samen met de vanavond afwezige drummer Andreas Werliin aan de basis van het trio Fire!. Het orkest is ontegenzeggelijk een verlengstuk daarvan. Het concert begint met een stuk wat volledig geïmproviseerd lijkt. Strijkers, zang, blazers, iedereen heeft een aandeel. Gustafsson dirigeert, als een rots in een waanzinnige branding. Gestaag krijgt het idee van de dirigent vorm. Een combinatie van freejazz, neo-klassiek en rock.
Julien Dezpres heeft aanvankelijk een prominente rol. Hij gebruikt zijn gitaar op onorthodoxe wijze. Hij schuurt, scheurt en even is het een soort van percussie wat je hem ziet doen. Het is duidelijk dat men de grenzen van de muziek opzoekt, en wanneer er ergens een moment van verveling dreigt te ontstaan, gebeurt er weer wat nieuws waardoor je steeds weer benieuwd bent naar het vervolg.
Dan weer blijven de blazers over, of blijkt ook de DJ een aardige toevoeging te zijn. Vocale intermezzo’s waarbij de zangeres piept en kraakt alsof haar leven ervan afhangt, Gustafsson die ineens zijn dwarsfluit als een bezetene bespeelt, de drummer die her en der wat kapotslaat.
De stukken ontaarden vaak in een repetitief thema. De drums en basgitaar staan daar als een huis, waar de rest van de band – aangestuurd door Gustafsson – enorm veel vrijheid krijgt. Verontrustend, zeker. Onheilspellend ook. Maar het heeft ook een enorme schoonheid in zich.
Gustafsson krijgt de lachers op zijn hand door een enorme aanzet te veinzen, zoals hij de band al meerdere keren tot een waanzinnige hoogte stuwde. Het resultaat is stilte, dat was het dan. Maar, kort daarop doen ze een laatste stuk, samen met Sonic Youth oprichter Thurston Moore.
Het is een enorme bak herrie, maar het klopt steeds. Wederom omineuze strijkers, een stevige rock groove en nu Moore met een heel freaky solo. Gustafsson treedt wederom niet op de voorgrond, zoals hij vrijwel het hele concert dirigeert en af en toe het thema meespeelt of wat schreeuwt.
Een klein minpunt, de intro’s bij elk stuk deden na verloop van tijd wat priegelig aan. Maar wanneer de band weer op gang was, vergat je dat ook weer. Gustafsson stuwt zijn gezelschap op tot krankzinnigheid. Het zijn avonden om niet te vergeten. Wanneer je de kans hebt, probeer het, ga; geen enkel persoon loopt hier schouderophalend weg.
THOMAS KOK
Foto’s SYDNEY KORSSE
FIRE! ORCHESTRA
Words
Bimhuis Amsterdam, 6 december ‘25
Sofia Jernberg – zang
Mariá Portugal – zang/drums
Anna Lindal – viool
Anna Neubert – viool
Emily Wittbrodt – cello
Mats Gustafsson – baritonsaxofoon / live electronica / dirigent
Mette Rasmussen – altsaxofoon
Anna Högberg – altsaxofoon
Adia Vanheerentals – tenorsaxofoon
Mats Äleklint – trombone
Heida Karine Johannesdottir – tuba / electronica
Lina Allemano – trompet
Julien Desprez – gitaar / zang
Alexander Zethson – piano / toetsen
Mariam Rezaei – draaitafels / elektronica
Johan Berthling – basgitaar
Mads Forsby – drums
Gast:
Alistair Payne – trompet
